KA JINGKDEW LYNGKOT HALOR KI AIN KIBA IADEI BAD KI NONGDIE JINGDIE HA MADAN BAD RUD LYNTI

Kito kiba pule ia ki kot khubor ki la iohi bun ki jingpynpaw na ki nongshong shnong bad   na kita kiba kam ba ki dei ki “ riewpyrkhat” ne ki “riewpeitngor” kiba peit ba khmih ba ka Sor Shillong ka dei ban long kaba khuid bad kylluid, lehse kin da sngewiahap jingmut bad ki lah ban ong ba ka jingdon jong ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti ka long ka jingijli bad ka long ka kam beain. Niuma kam long kumta, kata ka jingsngew kam long kaba shisha bad kam don nongrim hakhmat ka Ain. Ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti ki don ka hok ban kamai jakpoh, ban trei ban ktah da kaba die jingdie ha madan bad rud lynti bad ki don ka hok ban im bad im ka jingim kaba pura kum kiwei pat ki para briew. Ha ka snem 2009 ka Sorkar India ka la maitphang bad thaw ia ka policy na ka bynta ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti bad da ka jingbthah bad hukum jong ka Supreme Court ka Sorkar India ka la thaw ia ka Ain na ka bynta ki nongdie jingdie ha madan, kata THE STREET VENDORS (PROTECTION OF LIVELIHOOD AND REGULATION OF STREET VENDING) ACT, 2014 .

Kaba sngewsih ka long ba ka Sorkar Meghalaya ka khlem pyntreikam ia kane ka Ain, ka la thaw pynban da kawei pat ka Ain, The Meghalaya Street Vendors (Protection of Livelihood and Regulation of Street Vending) Act ha u bnai Novemberr 2014.Kane ka Ain jong ka Sorkar Meghalaya ka long pyrshah ia ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti, kam ai jingiada ei ei ia ka hok ki nongdie jingdie ha madan ban kamai jakpoh, pynban kane ka Ain jong ka Sorkar Meghalaya ka long kum ka atiar ban pynduh-pyndam shi syndon ia ki nongdie jingdie ha madan bad ia ka hok jong ki.Ka Ain jong ka Sorkar Meghalaya ka long pyrshah ia ka National Policy, pyrshah ia ki hok ba ka Riti Synshar ka Ri India ka ai ha ki nongshong shnong bad ka long mar iapyrshah ruh ia ka Ain jong ka Sorkar India

Kaei ne kiei ki mat kiba don ha ka Ain jong ka Sorkar India kiba long ka jingmyntoi bad jingiada ia ki hok jong ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti? Balei ka Sorkar Meghalaya ka sheptieng ban pyntreikam ia ka Ain jong ka Sorkar India? Hangne ngin kdew lyngkot ia ki jingshisha baroh khnang ban ngin ia tip lang bad ban shemphang shuh shuh.ym ban shu ngeit bieij ne shah rong ha ki khubor ka khleing ka tyngab:

Ka Ain jong ka Sorkar India, kata THE STREET VENDORS (PROTECTION OF LIVELIHOOD AND REGULATION OF STREET VENDING) ACT, 2014 . ka la ioh ia ka jingmynjur na u President ka Ri ha ka 4 March 2014 bad ka treikam ha baroh kawei ka Ri India, lait noh ha ka Jylla Jammu bad Kashmir. Katkum kane ka Ain, Lynnong X,36 (1) la ai por ia ki Sorkar Jylla ban shna ki rule bad pyntreikam ia kane ka Ain hapoh shisnem naduh ba la pynmih ia ka hukum. Kane ka Ain ka la treikam la ar snem mynta, hynrei ka Sorkar Meghalaya ka leh bymsuidniew bad ka khlem pyntreikam satia ia ka.

Kiei ki Nongdie Jingdie ha madan bad rud lynti?

Katkum ka Lynnong I,1 (i) Ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti ki dei kita kiba die ia ki jingdie ne ki mar ki mata sha ki paidbah nongshong shnong da kaba ki shu ieng harud lynti bad ha ki jaka paidbah. Katkum ka Lynnong I, 1(d) ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti ki dei kita kiba iaid na kawei kawei ka jaka sha kawei pat ban die ia ki mar ki mata.

Ka Ain jong ka Sorkar India ka ai ka jingbatai halor ki nongdie jingdie ha madan ha kata ka rukom ban pynpaw bad pynskhem ba ki nongdie jingdie madan ki don ka hok ban pyndonkam ia ki surok, ki rud lynti bad ki jaka paidbah na ka bynta ban trei ban ktah bad ban kamai jakpoh.

 

Mano ba dei ban khmih bad pyniaid ia ki kam die jingdie ha madan bad rud lynti?

Ka Ain jong ka Sorkar India, katkum ka Lynnong VII, 21 (1) ka batai ba ka Town Vending Committee (TVC) ka dei ka bor ban khmih bad pyniaid ia ki kam die jingdie ha madan bad rud lynti. Bad ka Town Vending Committee (TVC) ka dei ban don ha man la ki shnong bad ki jaka sor ba don ki nongdie madan.

Katkum ka Lynnong VII, 26 (2) ka dei ka kamram bad jingkitkhlieh jong ka Town Vending Committee (TVC) ban buh jingthoh thik pa thik halor ka jingdon ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti.

Katkum ka Lynnong VII, 26 (1) ka dei ka kamram bad jingkitkhlieh jong ka Town Vending Committee (TVC) ban ai ia ki certificate/License sha ki nongdie jingdie madan

Katkum ka Lynnong VII, 26 (3) ka Town Vending Committee (TVC) ka dei ban pynlong ka jingtohkit kaba bniah (survey) halor ka jingdon bad ki kam kiba iadei bad ki nongdie jingdie madan na ka por sha ka por.

Ka Ain jong ka Sorkar India ka batai shai kdar ba ka Town Vending Committee (TVC) ka dei ma ka ka bor ba hakhlieh duh ban peit bad khmih ia ki kam baroh kiba iadei bad ki nongjingdie ha madan bad rud lynti. Ka Town Vending Committee ka dei ma ka ka bor ban khmih bad pyniaid ia ki kam die jingdie ha madan bad rud lynti bad ia ki kam jong ki nongdie jingdie madan baroh. Ka Municipal ne ka MUDA ne ka tnat Urban jong ka sorkar kim don bor bad kim don hok ei ei ruh em ban tuklar ia kane ka kam.

Mano ba long dkhot ha ka Town Vending Committee (TVC)?

Ka Ain jong ka Sorkar India ka kdew shai ba ki dkhot jong ka TVC kin dei ban kynthup lang ia baroh , naduh ki nongdie jingdie ha madan, ki nongkyrshan jong ki bad kiwei de na ka bynta ka jingbha bad jingmyntoi jong ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti.

  • Katkum ka Lynnong VII, 22 (2) (a) ia ka TVC dei ban khlieh da u Municipal Commissioner ne Chief Executive Officer jong ka Municipal Board.
  • Katkum ka Lynnong VII, 22 (2) (d) 40% (sawphew na ka shispah) ka jingdon ki dkhot ki dei ban long ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti bad ki nongmihkhmat jong ki.
  • Katkum ka Lynnong VII, 22 (2) (c) 10% (shiphew na ka shispah) ka jingdon ki dkhot ki dei ban long na ki sengbhalang ne ki dorbar shnong, ki seng kynthei ne seng samla.
  • Katkum ka Lynnong VII,22 (2) (d) 50% (san phew na ka shispah) ne duna ia kata na ka jingdon ki dkhot ki dei ban long ki nongmihkhmat na ka Sorkar, ki pulit, ki nongtrei ha ka tnat ka koit ka khiah bad ki nongmihkhmat jong kiwei pat ki bor, kum ki nongkitkam shnong ne kiwei pat.

Ka jingpynlong ia ka TVC ha katei ka dur ka iarap shibun bad ka pynthikna ba baroh ki ioh ban ia shim bynta lang, khamtam ki nongdie jingdie ha madan, ha kino kino ki rai kiba ktah ia ka kamai kajih bad ka jingim jong ki nongdie jingdie ha madan. Ka Ain jong ka Sorkar Meghalaya ka khein dew thala ia kane ka bynta ba kongsan, katba ka Ain jong ka Sorkar India pat ka ai bad shah ia ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti ban iashim bynta lang ha kaba rai ia ka bha ka miat bad ka iap ka im jong ki hi.

Kumno yn pynithuh ia ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti?

Katkum ka Lynnong II, 3 (1) ka dei ka kamram jong ka TVC ban jurip man ka san snem halor ka jingdon jong ki nongdie jingdie ha madan kiba die jingdie ha ki jaka ba ki pyniaid ia ka die ka thied jong ki.

Katkum ka Lynnong VII, 26 (1) ka TVC ka dei ban pyndep ia ka jing jurip bad ban ai ki certificate.Lada ka TVC kam shym la lah ban leh ia kane ka kam, ka Lynnong II, 3 (3) jong ka Ain ka kren shai ba ym lah satia ban beh ne pynkynriah jaka ia ki nongdie jingdie ha madan na jaka ba ki ju iadie iathied. Kane ka pynthikna ba lymda ki bor ki pyndep ia ka kamram ban jurip, ym lah ban pyndik bad pynshitom ia ki nongdie jingdie ha madan.

Katno ngut ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti ba ka Sor ne ka Shnong ka lah ban pdiang?

Katkum ka Lynnong I, 2 (1) b) ha ka por ba ka TVC ka pynlong ia ka jing jurip ka dei ruh ban thew ban woh bniah katno ngut ki nongdie jingdie ha madan ki lah ban pdiang.

Katkum ka Lynnong II,3 (2) jong ka Ain ka kren shai kdar ba dei ban shah haduh 2.5% ne palat ar na ka shispah ki nongdie jingdie ha madan na ka jingdon briew ha kano kano ka shnong ne ka sor.

Hangno ba ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti ki lah ban pyniaid ia ka kam iadie-iathied?

Ka dei ka kamram jong ka TVC ban kdew ia kita ki jaka katkum ki kyndon jong ka Ain. Bad ki jaka ba ki nongdie jingdie ha madan ki lah ban pyndonkam ki long kumne, Ki jaka ban iadie-iathied khlem kano kano ka jingpyrkhing, ki jaka ba ki lah ban iadie iathied ryngkat bad ki jingpyrkhing bad ki jaka ba ym bit satia ban shong die jingdie ha madan (First Schedule 2 (c)).

Ka TVC ka dei ruh ban kdew ia kita ki Iew kiba long hi kiba ym lah satia ban pynbna ba ki dei ki jaka kiba ym bit ban die jingdie ha madan ne ban khanglad ia ki nongdie jingdie ha madan (First Schedule 3, a). Ka TVC ka dei ruh ban kdew bad pyni ia ki Iew kiba la don lypa la palat 50 snem ha kaba ym lah bad ym bit satia ban beh bad pynkynriah jaka ia ki nongdie jingdie ha madan na kum kine ki Iew. (Second Schedule, zb (viii).

Kumta katkum ka Ain jong ka Sorkar India ym lah satia ban khang pyrshah bad ban beh ne pynkynriah ne pynduh ia ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti ha ka Nongbah Shillong.

Kumno yn pynbna ia kano kano ka jaka kum ka jaka ba ym bit ban die jingdie ha madan bad rud lynti?

Ka Ain jong ka Sorkar India ka kren shai kdar ba katba ym pat lah ban jurip ia ki jaka, ym lah satia ban pynbna ne khang ia ki nongdie jingdie ha madan ban iadie iathied ha kino kino ki jaka ba ki ju shong.(First Schedule 3,a)

Ha kano ma ka por ba ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti kin shah khang bad shah beh na ki jaka ba ki shong die jingdie?

Katkum ka Lynnong VII, 26 (1) ka dei ka kamram jong ka TVC ban jurip ia ki nongdie madan, ban kdew ia ki jaka die ba pher bapher, ia ki iew ki hat bad ai ki certificate sha ki nongdie madan kiba dei hok ban ioh.

Katkum ka Lynnong II, 3 (3) katba ka TVC kam pat lah ban pynlong ia ka jingjurip kaba thikna, ym lah ban beh ne pynkynriah jaka ia ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti.

Kaei ka rukom kaba dei haba beh bad khanglad ia ki nongdie jingdie ha madan?

Ka Ain jong ka Sorkar India ka kren shai ba haba beh ne pynkynriah jaka ia ki nongdie jingdie ha madan dei ban beh da ka jingtip briew bad ka jingsngewlem para briew, ym ban shu leh tohmet bad thom jubor. Ka Ain ka buh ruh ki kyndon kiba dei rukom bad kiba dei ban bud ha ka por ba beh ia ki nongdie madan na ki jaka ba ki shong die jingdie. Ki kyndon ki long kumne harum:

  • Katkum ka Lynnong IV, 18 (3) ym lah ban beh ia ki nongdie madan lymda la ai jingtip lypa ym duna ia ka laiphew sngi.
  • Katkum ka Lynnong IV, 19 (1) ki bor pyniaid ki dei ban buh ha ka jingthoh ia ki mar ki mata ba ki kurup na ki nongdie madan.
  • Katkum ka Lynnong IV, 19 (3) baroh ki mar ki mata ba la kurup dei ban pynphai noh ha ka sngi ba bud hadien ba ki nongdie madan ki la siew ia ki kuna bad ha kaba iadei bad ki mar kiba pyut kum ki jhur, ki soh, ki marbam, ki mar rep bad kumta ter ter ki bor pyniaid ki dei ban pynphai lut ia ki sha ki nongdie madan ha kajuh hi ka sngi.

Ha kano ka rukom ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti kin shah pynkynriah jaka?

Ka Ain jong ka Sorkar India ka khang pyrshah ban shu pynkynriah jaka jubor bad khlem nongrim. Lada dei ban pynkynriah jaka ia ki nongdie jingdie ha madan, ka Ain ka batai shai ba ki bor pyniaid ki dei ban iada ia ka hok kamai jakpoh ki nongdie jingdie ha madan. Lada ka jingpynkynriah jaka ka jia long, ka Ain ka kren shai ba dei ban bud pyrkhing ia ki nongrim bad kyndon ban iada ia ki nongdie jingdie ha madan. Lah ban pynkynriah jaka tang halor ki daw bad ki nongrim kiba biang kiba la kdew kumne harum:

Ba ka don ka jingdonkam ba kongsan bad kyrkieh ia ka jaka ba ju shong ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti. (Second Schedule, zb (i))

Ki nongmihkhmat jong ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti ki dei ban iadon bynta lang ha kaba pyrkhat bad pyntreikam ia ka jingpynkynriah jaka(Second Schedule, zb (ii))

Ka jingpynkynriah jaka ka dei ba long halor ka nongrim ban nang kyntiew bad nang pynroi ia ki kam bad jingim jong ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti, ym ban pyntroin ia ki. (Second Schedule, zb (iii))

Kino kino ki kam pynroi ki dei ban kdup bad kynthup lang ia ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti bad dei ban buria bad pynbiang da kiwei pat ki jaka kiba biang ia ki nongdie jingdie ha madan kiba shah ktah ha kino kino ki kam pynroi. (Second Schedule zb, (iv))

Dei ban buria halor ka jingduh noh ki mar ki mata ne ka jingduh kamai ki nongdie jingdie ha madan (Second Schedule zb,(iv)).

Hato ki nongdie jingdie ha madan bad rud lynti ki lah ban die ia ki jingdie bad ki mar ki mata? Hato ki nongdie jingdie ha madan ki don ka hok ban kamai jakpoh bad kyrshan ia ka jingim?

Ka jubab ka long hoiod, Katkum ka Lynnong VIII, 27 kino kino ki nongshong shnong kiba die jingdie ha madan bad rud lynti katkum ki kyndon jong ka Ain kim dei ban duh noh ia ka hok ban kamai jakpoh, kim dei ban shah beh ne shah khang ne shah pynsangeh ki kam iadie iathied jong ki ha kino kino ki bor. Ka Ain jong ka Sorkar India ka ai ia ka jingiada bad ka pynthikna ba ki nongshong shnong kiba trei hok, kiba trei shitom kim dei ban shah knieh noh ka hok jong ki, kim dei ban shah pyndik bad shah beh na ki kam bad ki jingtrei jingktah jong ki.

 

Raiot

Subscribe to RAIOT via Email

Enter your email address to subscribe to this blog and receive notifications of new posts by email.

Join 15.7K other subscribers

Be First to Comment

Leave a Reply