Sngap ia ki ktien Khasi, Pnar bad War ba kren ha u snem 1928

Bad haba ngi sngap ngin iohsngew ka sur kren kaba iathuhkhana shaphang ka pharshi u Khun Sarong awria, kumno ngi sngew bad kaei ngi pyrkhat? Hato ka Ktien jong ngi ka sawa kumta? Balei uta uba kren u kren kumba thlun? U dei uei uta uba kren? Hangno la ring bad lumthup ia ka sur kren bad ka khana? Kumno la jied ia uta u nongkren bad nongiathuh khana? Hato la siew ia u da ka dor ban leh ia kane ka kam? 

Haba ngi shem ia kane ka thup ba la buh kyrpang ia ka sur kren bad khana lyngba ka kor gramophone ba la leh da ka Linguistic Society Survey of India ha ki snem 1928-29 ngi sngew dei ba ki paidbah bad ki para ri ruh kin iohsngew bad kin tip shaphang kane ba ka la don ka jingring bad jinglumthup ia ka sur kren ha ki ktien kiba kren ha kine ki lum bad thain bapher ka Ri Khasi jong ngi. 

Ka jingthmu jong ngi ban iasam lang ia kane ka jingtip, ym tang namar ba ka long ka symboh history ne ba ka iadei bad ka pule puthi, hynrei khamtam eh ban ioh sngew da ki shkor lajong ia ki longshuwa jong ngi. Kumta ngi kyntu ia phi ki paidbah bad ki para ri ban sngap ia kane ka sur kren jong ki longshuwa jong ngi.

Katba ka jingdawa ban pynrung ia ka ktien Khasi ha ka Khyrnit ba phra (8th Schedule) jong ka Riti Synshar ka Ri India ka dang rhem bha mynta bad ba ki paidbah ruh ki da shim khia halor kane, ngi sngewdei ban iathuh bad pynkynmaw ba naduh ki por barim bad la slem bah bad haduh mynta mynne ka Ktien Khasi ka la dei ka phang wad bniah da ki riewstad, ki riewshemphang bad ki samla pule. Ka Linguistic Survey of India ka dei ka tnat kaba la seng ha ka snem 1894 hapoh ka jingkhmih u George Grierson bad ka jingthmu ka long ban lumthup ia ki jait ktien bapher ba la kren da ki Jaidbynriew bapher naduh na Baluchistan ha ki phang sepngi bad shaduh ka Ri Assam ha ki phang mihngi, (lait noh ki Province jong ka Madras bad Burma bad ruh ki Native States kum ka Hyderabad bad Mysore) Ka jingjurip bad jinglumthup ka kynthup ia ki symboh jingkren kiba shi dkhot, nangta ki khana ki parom bad ki katto katne ki ktien bad jingthoh kyntien. Kumta kiba iashim bynta ha kane ki kynthup ia ki briew bapher bapher kiba wan na ki Jaidbynriew bapher bapher bad ka jingthmu hi ka long ban ring bad lumthup ia ki jaitktien bad ki thoh ki tar kiba la rim ryngkat lang bad kiwei de ki ktien bad shnat ktien ba la kren bad pyndonkam da ki Jaidbynriew rit paid.

Ia ki jingshem na kane ka jurip, kiba kynthup ia ka jingring ia ki sur kren la pynmih ha ki 11 tylli ki thup ha ka snem 1927 bad la tip kum ka Linguistic Survey of India ne ka Jingjurip bad Jinglum thup ia ki jait ktien bapher bapher kiba kren bad pyndonkam ha ka Ri India. Kaba nyngkong eh ka jingring ia ka sur kren la leh ha ka snem 1913 bad kane ka bteng haduh ka snem 1929 bad kaba kham paw ka long ka sur iathuh khana kaba la ring shaphang u Khun sarong awria ryngkat lang bad kawei ka khana ne ka jingrwai. Bad haduh 242 tylli ki thup ki don bad ka British Library Asian and African Studies bad The India Office Records.   

Khatduh eh na kine ki jingtip ba la lumthup lyngba kane ka jingjurip, ngin ym lah pat ban ong ba ki ktien Synteng ne ktien war kin dei kiba hap ha ka thup kaba ngi tip kum ka Tibeto-Burman Linguistic group.

 

Parable of the prodigal son
Language Family: Mōn-Khmēr and Tai
Language: Khasi
Recording Number: BX2878
Narrator: Unknown
Narrator District: Unknown Assam
Narrator Province: Assam
Year: 1928-1929

Parable of the prodigal son
Language Family: Tibeto-Burman
Language: Khasi (Synteng or Pnar dialect)
Recording Number: BX2885
Narrator: Unknown
Narrator District: Unknown Assam
Narrator Province: Assam
Year: 1928-1929

Parable of the prodigal son
Language Family: Mōn-Khmēr and Tai
Language: Khasi (War dialect)
Recording Number: BX2887
Narrator: Unkown
Narrator District: Unknown Assam
Narrator Province: Assam
Year: 1928-1929

Raiot

Subscribe to RAIOT via Email

Enter your email address to subscribe to this blog and receive notifications of new posts by email.

Join 15.7K other subscribers
Raiot Collective Written by:

We are many, we are one.

One Comment

  1. Em Padu
    October 26, 2018
    Reply

    Hangne ka paw shai ba ka ktien war ka dei tibkna ka kmie jong ka ktien khasi ha meghalaya……ki war ki ki don laka ktien kim dei ki pnar….hynrei kawei nga kwah kylli shaei ka ktien bhoi, maram, lyngngam, mynar…balei don tang kine ki subtribe ha kato ka snem???? nalor ba ka ktien khynriam paka ba kren hakito ki snem kam dei ka ktien sohra…ne jowai…ne amwi…

Leave a Reply