Ka Nongbah Jong Ka Jingjahthait

“To wan ha nga, phi baroh kiba thait…

Ha ka 23 tarik January 1999 la thang im ia u Graham Staines bad ia ki khun shynrang jong u ha Manoharpur, Odisha bad ha ka 8 tarik October 2020 la kem bad set along haduh ban da їap ia u Father Stan. U Graham Staines u dei u Missionary jong ka Evangelical Missionary Society of Mayurbhanj bad u trei hapdeng kiba pang ῆiangthohlieh ha ki shnong ba kyndong bad ba jynjar tam jong ka Jylla Orissa. U dei u missionary uba pynsngewthuh ia ki briew ba ka jingpang ῆaingthohlieh ka dei kaba lah ban sumar bad kam dei ka jingtim. U trei minot bad u long ka pyrnon kaba pun hapdeng ki briew kiba pang ῆiangthohlieh, kiba la shah їehnoh beiῆ bad ka imlang sahlang. Da ka jingieid u їalap bad pynsngewthuh ia ki parabriew ba kim dei ban ῆiewbeiῆ ia kiba pang ῆiangthohlieh, hynrei ban kdup, ban kynthup bad sumar ia ki da ka jingieid.

Ka long ka taїew kaba dum namar ba u Father Stan Swamy, u sohblei ka jingїasyllok ki Jesuit jong ka Balang Catholic, u briew uba im bad uba len lade na ka bynta ki Adivasi, ki Tribal bad ki rangli ki juki u la khlad noh na kane ka pyrthei ha ka 5 tarik ‘Naitung 2021.

Ka jingїap jong u Father Stan ka long ka mat ba ngi dei ban їakren bad їapyrkhat namar ba une u riewїakhun ba radbah um dei tang ba u їap, hynrei u shah pynїap ha ka jingrunar bad jingbymhok. Ka long ruh kaba kthang ban pyrkhat ba u Father Stan Swamy u khlad ha ka sngi ba ka Їingbishar, ka Bombay High Court ka dang shim bishar halor ka jamin kaba u la kyrpad na ka їingbishar ba donburom.

La kha ia u Father Stan Swamy ha ka 26 April 1937 ha ka shnong Tiruchirappalli ha Tamil Nadu bad u la rung sha ka kam sharai Balang kum u sohblei hapoh ka jingїasyllok jong ki Jesuit. U la jied ban shakri ia ki Adivasi haduh ka sngi jong ka jingїap. Ka jingkhraw jong u Father Stan Swamy kam dei ka jinglong sohblei jong u, hynrei u dei u riewshlur uba radbah uba їeng bad їakhun na ka bynta ki hok jong ki trai ri, ki trai muluk lane ki Adivasi jong ka Jylla Jharkhand bad u їeng ruh ban їakhun na ka bynta ki rangli ki juki kiba shah ban beiῆ. U long ka sur jong kito ki briew ki bym don sur bad long ka bor jong kiba tlot bor.

U briew uba ngeit ha ka jingsuk bad jingim ba dap kyrhai jong ki briew baroh. U ngeit ha ka Gospel u Khrist bad ka Riti Synshar ka Ri. U don ka jingtip kaba bniah ba ki Adivasi, kiba long ki trai ri, trai muluk, ki don ki hok tynrai kiba la pruid dak ha ka Riti Synshar ka Ri. Kumta u їeng bad їakhun lang ryngkat bad ki katkum ki aiῆ bad ki kyndon jong ka Riti Synshar. U ju sngewtynnad ban khot ieid ia ki paralok bad ki para ba їatreilang da ka kyntien “comrade”, hynrei kane kam mut ba u dei u dkhot ne nongkyrshan jong ki seng kieng atiar ne lehnoh. Ka kyntien “comrade” kam dei ka kyntien kaba sniew, ka dei ka kyntien kaba thew ia ka jingїalong shipara bad ki Adivasi ki dei ki para kynthei, ki para shynrang jong U bad u im, u shah shitom bad u їap namar jong ki.

U Father Stan um ngeit ha ka jingїaumsnam bad ha ka jingїakhun jong u um pat pynmong ne pynjaw snam iano iano ruh. Pynban u ngeit ha ka jingїalong shipara, ka jingїalong mar ryngkat bad ka jingїabit їabiang lang ha ki bynta baroh jong ka jingim. U dei u paralok ba jan tam jong ki rangli bad ki briew kiba shah ban beiῆ. 

Lah ban ῆiewtang hangne katto katne ki jingїakhun ba radbah jong u bad kiba u la їadon bynta ryngkat bad ki Adivasi – Kumba long ma ngi ha kane ka Jylla, ki Adivasi ki long trai halor ka khyndew ka shyiap, ki khlaw, ki lum, ki wah bad baroh ka spah mariang ha ki Jylla kum ka Jharkhand bad shawei. Ki Adivasi ha Jharkhand, ki don їa ki hok katkum ba la pruid dak ha ka Khyrnit ba San ne ka “Fifth Schedule” jong ka Constitution. U Father Stan, khlem shongthait u їakhun na ka bynta ka jingpyntreikam ia ka “Fifth Schedule” bad ban thung ia ka Tribes Advisory Council ha kaba ki Adivasi hi kin long ki dkhot jong ka khnang ba kin lah ban їada, ban pynneh bad kyntiew ia ka jingim jong ki hapoh ka Jylla.

U la їeng bad їaleh pyrshah ruh ia ka “Land Bank Policy” lane ka jingkynshew kyrpang ia ka khyndew. Ka “Land bank policy” bad kiwei de ki kam pynroi ki dei ki buit sianti ban pynthame ia ki Adivasi bad ha ka kyrteng jong ka roi ka par la kurup bad dakhol jubor ia ka khyndew, ia ki khlaw ki btap, ki marpoh khyndew bad la pynjot ia ka mariang bad ia ka jingim jong ki Adivasi. 

U la їashim bynta bad ka Jharkhand Association Against Uranium Radiation, ka kynhun kaba kren bad pynpaw ia ki jingma jong ka lyer bih kaba mih na u mar poh khyndew Uranium bad ha Їingshari u la їakhun na ka bynta ki hajar ngut ki Adivasi kiba shah kem bad shah pharep ba ki dei ki riewkieng atiar ne ki lehnoh. Lyngba ka PIL u la mudui bad kyrpad ia ka High Court ba kan pynlait ia baroh kito kiba la shah kem khlem nongrim, ban pynstet ia ka jingtian bishar bad ban thung ia ka Judicial Commission ka ban tohkit bniah halor jingpynsuki ia ka jingbishar ia ki koidi. Ki hok jong ki nongtrei nongbylla sngi ruh ka dei ka mat їakhun kaba u la shim khia bad їakhun shi lynter ka jingim.

Ha ka jingїakhun ban їada bad pynneh ia ki hok jong ki Adivasi ha ka Jylla Jharkhand bad ban їada ia ki rangli ki juki kiba shah ban beiῆ, u Father Stan u la їatyngkhuh bad ki bor synshar, ki riewdon burom, ki riewrunar, ki “corporate” bad ki kynhun bapher jong ki nongkhaїi bad ki riewkhwan myntoi shimet kiba rhah bad kiba klun naphang lin ia ka spah mariang jong ki Adivasi. Kine ki shun bad isih haduh katta katta ia u Father Stan Swamy bad ki kwah ban pynsngap jar ia u. Pynban u Father Stan um shym la pyndem haduh ka sngi jong ka jingїap. La pharep bad mudui lamler pyrshah ia U, la kem bad pyndukha mynsiem ia U haduh ba un da khlad syndon na kane ka pyrthei. 

U Father Stan Swamy u la khlad kum u koidi ha їing byndi bad ym pat shym la bishar ia u. Kita kiba donkti ha kaba pynjia long ia ka jingset byndi ia u bad kiba la kynnoh ne pharep khlem nongrim ia u, lehse ki la hun mynsiem namar kaei kaba ki kwah la lah ban pyndep. U Father Stan Swamy u la їap bad um lah shuh ban ring ban pynhiar mynsiem bad um lah shuh ban ang ka shyntur ban kylli jingkylli, um lah shuh ban khih, ban ksaid sha ki jaka їakhih paidbah lymne ban їashim bynta ha ki jingїakhun bad um lah shuh ban leit sha Їingshari ban mudui bad ban ujor pyrshah ia ki bor synshar kiba leh donbor. Katta ki la їakmen toh hoh bad ia tah-hah ba u Father Stan Swamy um don shuh.

Phra bnai mynshuwa hadien ba la kem ia u Father Stan Swamy ha ka 8 tarik Risaw 2020 la pynlong ia ka jingїalang paidbah ban pyrshah ia ka jingkem bad jingpharep ia u ha Don Bosco Square. Ňiuma, ka long kaba sngewdiaw ba kum ka Jylla ne ka Tribal State ngim shym la lah ban їakhun bad їasaid na ka bynta ban pynlait ia u Father Stan na їing byndi. Hoid, ka dei ruh ia ngi ban їeng bad їasaid na ka bynta kiwei pat ki riewїakhun kiba la shah kem bad shah set byndi ryngkat bad U ha Teloja Jail bad shawei de.

Ka jingkhlad jong u Father Stan Swamy ym tang ba ka pynsngewsih bad pyndiaw, hynrei ka pynbitar ia ka mynsiem jong ki nongshong shnong ka Ri. La mih ki jingthoh bad jingїakren, “Mano ba pynїap ia u Father Stan? U Father Stan un їai im ha ka dohnud jong kiba shah ban beiῆ. Phi khlem їap, hynrei phi dei u martyr”. Ym lah ban len ba u Father Stan u їap ha ka por ba u dang don hapoh ka jingbishar bad ka San Tarik u ‘Naitung 2021 kan sah kynmaw ba ka Їingbishar ba donburom, ka Bombay High Court, ka їoh pdiang ia ka khubor ba u Father Stan um don shuh ha pyrthei ha ka por ba ka dang bishar ia ka jamin jong U. Ka jingbishar kam pat sdang bad ka jingtohkit ruh kam pat shym la don thikna, lait noh tang ki jingkynnoh bad jingpharep ki bym shongnia bad bym shongaiῆ.  

Hoid u Father Stan um don shuh, hynrei ngi rakhe burom ia ka jingim, ka jingshlur bad ka jinglen lade jong u na ka bynta ki Adivasi bad ki rangli ki juki. Ban kynmaw ia u Father Stan ka dei ruh ia ngi ban pyrkhat khia bad dawa ban pyndam noh ia ki aiῆ Їak-jakor, kum ka UAPA, AFSPA, MPDA bad ka kyndon Sedition kaba don ha ka Indian Penal Code.

Ka Baibl ka kren shaphang ka Nongbah jong ka Jingjahthait bad u Trai Jisu u khot sha ka jingjah thait da kine ki kyntien- “To wan ha nga, phi baroh kiba thait naba kit ia ki jingkit ba khia bad ngan ai ha phi ka jingjahthait”(Mathїos 11:28). Kane ka Nongbah kam thew tang ia kata ka jaka kaba don sha lyndet jong kane ka pyrthei. U Father Stan, um shym la im bad shah shitom tang na ka bynta ban їoh shongthait ha ka Nongbah kaba sha lyndet kane ka pyrthei. Pynban u la їakhun na ka bynta ban pynїoh ha ki Adivasi bad ki rangli juki ia ka Shnong bad ka Ri kaba shngaiῆ, kaba laitluid bad ba dap kyrhai. U la їohi-paw bad їakhun ban pynurlong ia ka Bneng hangne ha khyndew.

Katkum u Father Stan, ka Nongbah jong ka Jingjahthait ka dei ka Nongbah kaba paw hangne ha pyrthei lane ka “socio-political reality” na ka bynta ki Adivasi bad ki rangli-juki. Phewse haduh mynta ngim pat lah satia ban їoh ia kane ka Nongbah bad ngi dang im ha ka Hima kaba lute ia kiba hok, kaba їehnoh beiῆ ia kiba duk ba kyrduh, kaba pynjot ia ka mariang bad kaba pynkha ia ka kharai jong ka jinglah shilliang. Bunsien ngi sngew kumba la ban khia bad ngi jem ki khnap, ngi duhbor, ngi lynga, ngi duh mynsiem bad shah tyllep ha ka jingsheptieng.

Hapdeng ka jingsheptieng u nongїathuhlypa u pyrta da kine ki kyntien, “Pyntngen ia ki briew jong nga, ong u Blei jong ngi pyntngen ia ki” (Isaiah 40:1). Ka jingїap u Father Stan Swamy kam pat dei kaba kut. U Father Stan u їap tang ha ka doh, hynrei ki kam jong u ki їai im, ki ai mynsiem bad pynshlur ia ki phew spah ngut kiwei pat kiba dang im bad kiba їakhun. 

Kumta ka jingїakhun bad jingїaleh kan їai bteng. Ym don ba lah ban pynkbum jubor ia ka sur jongno jongno ruh bad u Father Stan hi u ong, “ka sim kaba shah set kut hapoh ka ruh ka lah ban rwai”. 

Amen.

Raiot

Subscribe to RAIOT via Email

Enter your email address to subscribe to this blog and receive notifications of new posts by email.

Join 15.7K other subscribers
Kyrsoibor Pyrtuh Written by:

Kyrsoibor Pyrtuh is a pastor interested in intersection between theology and social power

Be First to Comment

Leave a Reply