Ka aїom Lent ka dei ka por kaba ngi puson jylliew shaphang ka jingshah pynїap U Trai Jisu na ka daw ba u їeng pyrshah ia ka jingrunar jong ka pyrthei. Hoid, ka pyrthei-mariang kaba u Blei u la thaw ka long kaba bha, hynrei ka dap ruh da ki jingrunar bad ki pop kiba shyrkhei- kum ka tuh ka thiem bad ka bamsap, ka thok ka shukor, ka pynїap bad shohnoh briew. Ki briew ki khwan myntoi bad khamtam eh kiba don ha ka bor ne kyrdan (ym baroh), kim salia wat ban pynjot ne shim ia ka mynsiem briew tang ban biang la ka met. Ki khunbynriew ki їabeh sa tang ia ka spah ka thapbalieh bad ha ka jingїabeh spah ngi pynjot pathar ia ka mariang, ngi knieh jubor ia ka khyndew na ki trai ri bad ki nongrep, ngi pynkylla duk bad pynkylla phetwir ia ki million ngut ki para briew. Ngi thombor, ngi byrngem, ngi kyrdem ia kiba tlot bad ba lui lui. Nalor kine sa kiwei pat ki kam runar kiba jyllei, ka batbor, ka jinglehtohmet bad jingsloit ia ka longrynїeng ki kynthei bad ia ki khynnah, shynrang bad kynthei. Kine ki jia ha kane ka Jylla, ka Ri bad kylleng ka pyrthei.
Ka kyntien Lent ka thew ia ka aїom Pyrem bad ka dei ka aїom lehniam kaba hynriew taїew shiteng ha shuwa ka Easter Sunday ne ka Sngi jingmihpat u Jisu Khrist. Їa ka aїom Lent la rakhe naduh ka por jong ki Apostol tangba kam shym don kano kano ka rukom pynbeit kaba thikna tat haduh ka Dorbar Balang kaba la long ha Nicea ha ka snem 325 HK. Lehse ngi pyrkhat ba dei tang ka Balang Roman Catholic bad ki Balang Orthodox kiba don ha ka phang bad pdeng mihngi jong ka pyrthei, kiba rakhe ia ka aїom Lent. Pynban kiwei ruh ki Balang Protestant ki ju їashim bynta ha ka jingrakhe ia ka aїom Lent shi lynter tat haduh ka Sngi ka Jingїap bad Jingmihpat U Trai Jisu. Ňiuma, ka lehniam ne ka puson ha ka aїom Lent ka їapher bak ly bak hapdeng ki Balang Orthodox, Catholic bad Protestant. Hapdeng ki Balang Orthodox bad Catholic ka aїom Lent ka dei ka por ba kiba ngeit ki shah shitom їalade kumba u Trai u la shah, kumta ki shah jingit, ki klet bad iehnoh ia kiei kiei ki jingdonkam jong ka doh. Tat haduh ka spah snem ba khyndai ki riewngeit ki pynpaw paidbah ia ka jingshah shitom da kaba phong da ki jaiῆ byrni, ki kyllan dpei baroh shirynїeng bad kumta ter ter khnang ban pynkhuid їalade na ki pop bad ban їoh ka jingmap ne jingkylla ba mut. Katba ki Balang Protestant pat ka aїom Lent ka dei tang ka por ban pule bad puson jylliew ia ka Baibl. Ha shi lynter ki hynriew taїew shiteng la ju pynlong ia ki jinghikai Baibl bad jingїaseng duwai kum ka jingpynkhreh ban їashem ia ka sngi Good Friday bad Easter Sunday.
Ka pyrthei-mariang watla ka long kaba bha bad itynnat, pynban ka їai shlei da ki jingrunar bad ka pop. Na ka pateng sha ka pateng la mih ki Prophet bad ki Messaia kiba їeng bad їakhun pyrshah ia ka jingrunar jong ka pyrthei. Haduh mynta ka pyrthei ka long kaba runar bad kawei na ki jingrunar jong kane ka juk “neo-liberal” bad “market economy” ka long ba ka pynlong ia ki briew bad ki nongshong shnong ha satlak ka pyrthei ban im ha ka jingsheptieng kaba shyrkhei. Ki nongshong shnong ki sheptieng ia ki nongsynshar bad ia kiba don bor-don kyrdan bad la pynlong ne pynwandur ia ka synshar ka bishar, ka shong ka sah, ka їaid ka їeng bad ka trei ka ktah ha kata ka rukom ba ki nongshong shnong kin im ha ka jingsyier, jingartatien bad jingsheptieng shi lynter- ban sheptieng ia ki bor, ia ki nongsynshar bad kumta ter ter. Ka jingkem pathar bad jingthep byndi khlem nongrim ia ki riewїakhun bad riewїaleh kiba їeng bad їakhun pyrshah ia ka jingbymhok ka dei ka sni bad ka buit ban thep ia ka jingsheptieng ha ka jingmut jingpyrkhat bad ha ki dohnud jong ki briew. Dang shen ka jingkem bad jingthep along ia ka Disha Ravi ka khynnah samla kaba arphew wei snem ka rta ka la pynkyiuh bad pynsuhjer ia kiba bun ki samla kiba don mynsiem bad kiba dang angnud ban trei bad їakhun na ka bynta ka lawei. Kumba ka paw, imat kam long shuh ban kren ne kynthoh ia ki aiῆ ne ki mat treikam jong ka Sorkar bad kiba leh kumta ki shah kynnoh ne shah pharep ba ki beiῆ Ri, ki shah pynngat bad shah pynsaja ha ki kyndon aiῆ kiba khor la kum ki riewlehnoh ne riewkieng atiar ne ki nongpynїap briew. Ka jinglaitluid kam don shuh bad ka jingsheptieng ka la ngam shaduh ki shyieng bad ka dei ka jinglongarsap ba ki nongshong shnong kin im syier mynsiem ha ka Ri ba laitluid?
Ki nongshong shnong ki la їapeit khmat iwei ia iwei, shi paralok ruh um nud shuh ban їaleit-їawan ne ban їakren їakhana bad la ia artatien їohba lada ngi їakren ne їakhana kum mynshuwa kan ktah ia ki kam ki jam bad kiwei de kiba ngi dang kwah ban pyndep ha ka jingim. Marwei shimet bad markhmat nga la shem ba kiba ieid ba thoiῆ bad kiba dang їajan khuk ha khohsiew ki pynpaw ia ka jingsyier bad jingkyiuh namar ba ki sheptieng ia ki bor synshar. Ki la sdang sa ka pyrkhat ramїa ba ki lah ban shah ktah ka kam ka jam ne ka kamai kajih wat ka jingim jong ki hi, lada kiba їajan bad ki, kiba dei ki riewlaitluid bad ki riewїakhun, ki їai bteng ban buh jingkylli ne jingkynthoh pyrshah ia ki bor synshar. Haduh katne la pynlong ia ka imlang sahlang bad ba ki nongshong shnong kin im ha ka jingsheptieng. Tang ha kine ki hynῆiew bad phra tylli ki snem haduh katne la pynkylla ia ka synshar ka bishar bad ka long kaba sngewsih kthang ban їohi ba kiba ieid bathoiῆ, ki paralok, ki para nongshong shnong bad ma ngi baroh ngi kyiuh, ngi suhjer bad im ha ka jingsheptieng.
Ka aїom Lent ka pynkynmaw ia ngi ia ka jingshah shitom bad jingїap U Jisu Khrist. U Jisu u la shah shitom bad shah pynїap halor ka diengphna namar ba u їeng pyrshah ia ka jingrunar ka Hima Rom hyndai bad ba u їakhun pyrshah ia ka pop bad jingbymman ka imlang sahlang. U Jisu u їeng haduh kaba kut bad marwei u shah ia ka jingїap halor ka diengphna. Ka ju don ka por ba ngi їakren yn lah leh aiu lane yn lah thaw pyrthei aiu marwei? Ka jingim bad jingshah shitom u Jisu Khrist haduh ka jingїap halor ka diengphna ka dei ban ai mynsiem bad ai jingshlur ia ngi ban nud ban їeng marwei. Hoid, u Jisu um shym la їakhih bad їakhun tang marwei, ki synran bad shibun kiba bud ia u ki la їakhun bad їashah shitom lang bad U. Ha shuwa ba un shah pynїap halor diengphna u Jisu u la kren shaphang їalade kumne- “Shisha, shisha Nga ong ha phi: lymda u phniang kew u hap ha khyndew bad u їap,..lada u їap u seisoh shibun” (Їoannis 12:24) U Jisu la shah pynїap marwei halor ka diengphna bad haduh ka sngi ka jingїap um shym la sheptieng ne pyndem їalade ha ki Kaisar ka Hima Rome bad um la shym kynran dien na ka jingїakhun pyrshah ia ka jingbymhok. Ka jingїap bad ka jingmihpat u Jisu Khrist ka ai jingkyrmen ia kiba bun bad ka diengphna ka dei ka dak jong ka jingshlur kaba nud ban їeng marwei.
Ki Myllung ka Ri, u babu Soso Tham bad S. J Duncan, ki la hikai bad ai mynsiem ia ngi lyngba ki jingrwai poitri jong ki, u Dieng Bilat High School bad Ka Mynsiem Ba Shynrang. U babu Soso Tham ha U Dieng Bilat High School u rwai kumne-
“Marwei nga long ka khlaw:
La tang marwei nga mih:
Ki jingpyrkhat bakhraw hapoh jong nga ki khih”.
Kumjuh ruh u Bah S. J Duncan ha ka poitri Ka Mynisem Ba Shynrang, u rwai kum u riewshlur-
“Uei ba ong ba nga long marwei!
Ka jingkhlaiῆ kam shong ha ka jingbun paid:
Ka Mynsiem (ba shlur) kaba thaw pyrthei,
Ka Mynsiem (ba shlur) ka tur bad ka thom
Ki jingeh, jingpynwit…
Nangjur ka shah shoh katta nangdom…
Uba rkhie la la dei ban iam,
Uba shngaiῆ la la sah marwei;
Lada dei haduh ban da mih snam,
Ha uta kin shaniah kiwei.”
Hato kitei ki poitri kim la biang ban pynshlur bad ai mynsiem ia ngi kiba im mynta? Ka jingpuson ha kane ka aїom Lent ka dei ban ai mynsiem bad pynshlur ia ngi. Ngan pynkut ia kane ka puson da ki kyntien kiba la ringdur bad pynkylla na ka poitri kaba la ai kyrteng “Going To Hell For A Heavenly Cause” (From The Man From La Mancha) ba la sot na ka kot Bible Studies, Sermons, Prayers and Reflections, da u Somen Das. Kane ka jingrwai ka hikai bad pynshlur ia ngi ban nud ban leit sha dujok na ka bynta ban їoh ia ka bneng.
“Ban phohsniew ia kaei kaei ka bym lah ban long
Ban їakhun pyrshah ia ki nongshun ki bym lah ban jop
Ban shah ia ki jingeh ki bym lah shah
Ban beh sha ka thong kaba wat ki riewshlur ruh kim shlan
Ban pynbeit ia ka jingbakla ka bym lah ban pynbeit…
Ban pyrshang wat haba ki kti bad ki dohksah ki kyiuh that that da ka jingsheptieng
Ban kot sha ki khlur ki bym lah kot
Kam pher wat la ka mynsiem ka noh, ka duh jingkyrmen bad ka jngai ka lynti їaid
Ban їakhun na ka bynta ka hok, khlem da pyrkhat arsien
Ban kloi ban leit sha dujok na ka bynta ban їoh ia ka bneng…
Ba ka mynsiem kan shong jahthait ha ka jingsuk
Ha ka jaka ba pynthiah ia nga
Bad ka imlang sahlang kan shngaiῆ, kan bha kan miat
Namar Uwei u briew u la їakhun-їaksaid jur bad U la shah pynmong, pynmynsaw bad pynїap
Bad da ka jingshlur mynsiem U їai їakhun tat haduh ba riew ka turoi ba khatduh…”
(їa kane ka jingrwai la rwai ha ka phlim The Man of La Mancha)
Amen
Be First to Comment