Balei Ba Ym Dei ban Pyntreikam ia Ka Aadhar-based Biometric Authentication (ABBA)

Kane ka dei ka jingthoh jong ka Reetika Khera kaba kyrteng “Why ABBA must go”, kaba la pynwan sha ka ktien khasi da u Rev. Kyrsoibor Pyrtuh hadien ba la ioh jingbit. Ka Reetika Khera ka hikai Economics ha IIT Delhi

Kawei na ki jingeh kaba mih na ka jingpyrtreikam bad jingpynsnoh ia U Adhaar Number ka dei ka Adhaar – based Biometric Authentication lane ABBA. Mynta ka Sorkar India bad wat ki Sorkar Jylla da ki buit ba pher ba pher ki pynthamme bad pynbor ia ki briew ban ringdur Adhaar bad ban pynsnoh ia u Adhaar Number ha man la ki kam bad ki jingdonkam ba man la ka sngi jong ki briew, kum ka kam sam jingbam reshon (PDS), ka bylla shi spah sngi (MNERGS) bad ki bank, mobile phone bad kumta ter ter. Na ka bynta ban ioh ia ki jingdonkam ba man la ka sngi bad ia ki hok, ki nongshong shnong ki dei ban pynshisha shuwa ia lade ha kita ki kor ki bor kiba la tip kum ka point of sale machine.

Ha u ‘nai Risaw 2017 la mih ka khubor ba kawei ka khynnah Dalit kaba dang khat wei snem ka rta kaba kyrteng ka Santoshi Kumari na Jharkhand ka la duh ei ia ka jingim na ka daw ba kam ioh bam namar ba kam don ia u Adhaar Number bad kane ka khubor ka la saphriang kylleng ka Ri. Hynrei ka Sorkar ka len ba kane ka khynnah ka iap thngan bad da rapjot pynban da kaba ong ba kane ka khynnah ka iap na ka jingpang khie shoh. Ka jingong jong ka Sorkar ka iaphnieng bad ka jingphla jong ka kime ka Santoshi kaba ong ba ka khun jong ka kam shym la ioh ia ka jingpang khie shoh. Hadien ka jingkhlad jong ka Santoshi shibun bah ki khubor iap thngan jong ki briew ha kylleng ki jaka ki la paw bad mih pyrthei bad kawei na kita ka dei ka jingiap jong u Ruplal Marandi bad la ong ruh ba ka jingiap jong u ka iasnoh hi bad ki kam Adhaar. Katba ka Sorkar ka leh kuman bad kam shim khia ia kane ka kam bad kam shym la don kano kano ka jingiakren ne jingiapyrkhat kumno ban leh bad ka Food Ministry na Delhi ha ka hukum ba ka pynmih ha ka taiew ba kut jong u Risaw kam shym la kren ei ei halor kumno ban pynbeit ia ki jingeh kiba mih ha ka kam sam jingbam reshon naduh ba la pyntreikam ia ka jingring dur Adhaar bad ka ABBA.

La bun bnai mynta, wat hapdeng ki rai ba shipor jong ka Supreme Court ba ym dei ban pynbor ia ki briew ban ring dur Adhaar bad ba ki nongshong shnong kim bit ban duh ia ki hok bad jingmyntoi lada kim don ia u Adhaar Number, ka Sorkar Kmie ka iai ban bad iai pynbor ba dei ban ringdur Adhaar bad ban pynsnoh ia u Adhaar Number (seeding) bad ki jingdonkam bad jingtreikam ba man la ka sngi, ki scheme bad kiwei. Ka Sorkar ka iai ban ba dei ban pynsnoh ia u Adhaar Number bad ki scheme sam jingbam reshon (PDS), ka bylla shispah sngi (MNRGES) bad ka bai bam tymmen jong ki briew ba la shongthait na ka kam (pension). Kumta ki nongshong shnong ki dei ban pynshisha shuwa ia lade man la ka por ba ki leit shim ne pdiang ia kitei ki hok bad jingmyntoi ba ki ioh na ka Sorkar bad ia kane ki khot ka Adhaar-based Biometric Authentication (ABBA). Ki Scheme kum ka jingsam jingbam reshon , ka bylla shi spah sngi bad bai bam tymmen jong ki briew ba la shongthait na ki kam, ki dei ki hok bad nongkynti jong ki nongshong shnong bad lada jia ba kim don Adhaar number ruh kim bit ban duh ia ki hok jong ki. Ka Sorkar ka pynksan ba u Adhaar number un pynduh ia ka bamsap, hynrei kata kam long kaba shisha bad ka jingpyntreikam jubor ia u Adhaar number bad ka jingpynsnoh ia u bad ki jingdonkam ba man la ka sngi ka wanrah pynban ia ki jingeh bad buh ia ka jingim bad ia ki hok jong ngi ki nongshong shnong ha ka jingma kaba khraw.

Ka Sorkar ka kwah ban pyntreikam jubor ia u Adhaar Number bad pynsnoh ia u bad ki jingdonkam ba man la ka sngi jong ki nonshong shnong bad kaei kaba jia? Ki nongtrei jong ki tnat treikam ba pher ki ot bad pyndam noh ia ki kyrteng jong kito ki bym shym ai ia u Adhaar number jong ki. Kiwei pat ki ap haduh ban da kut ka por ne ka sngi ban pynsnoh Adhaar number bad kin sa pyndam noh ia ki kyrteng jong kito ki bym don ia u Adhaar number ne ki bym kwah ban pynsnoh ha ki scheme bapher bapher. Katba ka Sorkar pat ka kam ba kito kiba shah mait kyrteng ki dei ki kyrteng thok bad kim dei ki briew shisha (fake) kumta ka Sorkar ka lah ban kunai bad pynduna jinglut da ki klur tyngka. Ka jingshisha pat ka long ba ka Santoshi ka khynnah rit kaba iap na ka daw ka jingduh bam ka dei kawei na kito ki spah ngut ki briew kiba im shisha ,ki nongshong shnong kiba la shah mait kyrteng na ki scheme jong ka Sorkar bad kine ki shu iap bad duh ei ia ki hok jong ki. Kine ki nongshong shnong ki iap bad duh ei ia ki hok jong ki bad ki shah mait kyrteng tang na ka daw ba kim don Adhaar number bad kim shym pynsnoh ia u Adhaar number jong ki.

Ka jingmait kyrteng bad ban pynduh ia ki nongshong shnong ia ki hok bad jingmyntoi ba ki ioh kam dei ka jingkunai ne ka jingpynduna ia ka jinglut jingsep ka Sorkar. Ki don kiba kynnoh ba ki briew ki duh noh ia ki hok bad jingmyntoi namar ba kim shym pynsnoh ia u Adhaar Number, katba kiba bun bah ki briew kim don jingtip bad jingsngewthuh ia ki jnit ki jnat ne ki jingdonkam bad ka long kaba eh ia ki rangli ki juki bad riew paidbah ban sngewthuh ia ka rukom treikam khamtam ki kor ki bor bad kaei ka jingma kaba don hangta? Ha ka Jylla Jharkhand la pynsangeh kynsan ia ka bai bam tymmen jong ki katto katne ki nongtrei ba la shongthait bad kine kim tip ei ei bad kim tip ruh na kaei ka daw? Ym don ba batai bad pynshai ia ki. Ha kiwei ki khep don kiba la pynsnoh bakla ia u Adhaar Number bad kiwei pat katba ki pyrshang ban pynsnoh kim lah satia ne ki kor ki bor kim pdiang ia ka jingpynsnoh. Ka kam pynsnoh ia u Adhaar Number kam dei ka kam kaba jem kumba don kiba pyrkhat kumta.

Ka jingpynsnoh ia u Adhaar number ka dei kawei na ki jingpyntreikam ia ka Adhaar-based Biometric Authentication (ABBA) bad kaba buh jingeh tam ia ka jingsam ia ki jingbam reshon lyngba ki dukan reshon bad kiwei. Katkum ka ABBA ka donkam ba baroh ki dkhot jong ka longiing ban ringdur bad pynrung kyrteng Adhaar bad ka jingpynsnoh kaba dei ia u Adhaar Number ha ka Card reshon. Ha ka por ba ki nongshong shnong ki leit ban shim ne thied jingbam reshon ki hap ban pynshisha ialade ha ka ABBA. Kumta ka ABBA ka donkam ia kine ki jingdonkam ba kongsan, ka bor ding elektrik, ka point of sale machine (PoS) ka bym don jingthut ne kata ka kor ban pynshisha ia ki briew, ka mobile bad ka internet. Nalor nangta ka thup kaba lum bad buh ia ki jingtip jong kiba la ringdur Adhaar kaba tip kum ka Central Identities Data Repository ka dei ban im bad treikam khlem sangeh khnang ban lah ban pynithuh bad pynshisha ia ki briew ba ki dei ma ki da ki shympriah kti ne pung kti jong ki hi. Kynmaw ba don ki shnong khamtam ki shnong kyndong ha Jylla Meghalaya ki bym ioh bor ding elektrik da ki 5 ne 6 bnai lynter, te kaei ka ban jia ia ki briew kiba shong ha kita ki shnong? Ka longiing jong u Ruplal Marandi ki lah dep ban ringdur Adhaar bad la lah ruh ban pynsnoh ia u Adhaar Number ha ka reshon card, pynban kim lah ban pynshisha ialade namar ki dur ne ki dak ha ki shympriah kti ba ki ai ha ka por ba ki ringdur bad ki dur ne dak shympriah kti kiba ki ai ha ka por ban pynshisha ia lade kim iadei satia, kumta kim lah ban pynithuh bad pynshisha ia lade bad ki duh noh ia ka reshon card bad ki duh noh ruh ia ki hok bad jingmyntoi ba ki dei ban ioh. Ka khun jong u Ruplal ka iathuh ba u kpa jong ka u khlad na ka daw ka jingiapthngan namar ka iing jong ki kam shym lah ban ioh ia ka reshon card namar ba kim lah satia ban pynshisha ia lade ha ka ABBA.

Ki don bun bah ki sakhi ban pynshisha ba ka ABBA kam lerkam bad ka buh jingeh ne jingma pynban, ka kaiphot jong ka Economic survey jong ka Finance Ministry ka kdew shai ia kiba bun ki jingeh bad jyrwit jyrwat kiba mih kiba iadei bad ka jingpynshisha bad jingpynithuh ia ki briew da ki biometric ne da ki dur bad dak shympriah kti ne pung kti.

Ha ka Jylla Rajasthan katkum ka kaiphot Sorkar tang 70% kiba ioh reshon card kiba lah ban pynshisha bad pynithuh ialade, katba kiwei pat ki shem jingeh ban pynshisha ialade bad ym lah pat ban pynshisha ba ki dei kita ki bym donkam ia ki jingmyntoi ba ioh na ka scheme sam jingbam reshon jong ka Sorkar. Ha ki Jylla Andhra Pradesh bad Telegana kaba ki Sorkar ki kam ba ka ABBA ka treikam janai, ki pyntreikam ia ka ABBA ha kaba siew bainong ia ki nongbylla shispah sngi (MNREGS wages) bad ia ki bai bam jong ki briew kiba la shongthait na ki kam. Hangne ruh la shem ia ka jingdkhoh bad jingthut ha kaba 8% haduh 14% ki briew, ki nongbylla bad ki nongtrei ba la shongthait kim shym la lah ban pynshisha ia lade. Ha ki katto katne bnai, man la uwei ne kawei na ki saw ngut kiba leit shim ia ka bai bam pension ki wan phai thylli sha iing namar ba kim lah ban pynshisha bad pynithuh ialade ha ka ABBA.

Bun na ngi ngim shemphang ba ka ABBA kan ym lah satia ban pynduh pyndam ,wat ban pynduna, ia ka bamsap bampong. Kawei, ka ABBA kan ym lah ban pynsangeh ia ki mahajon ba pyniaid dukan reshon na kaba thok bad shukor ia ki briew bad pynduna thew. Ka bamsap kaba khraw ha ka jingsam bam reshon ka long ka jingpynduna thew ia ki mar bam ba sam sa ki paidbah (quantity fraud). U Adhaar Number lymne ka jingpynsnoh ia u Adhaar Number lymne ka ABBA kaba pynshisha ia kiba dei hok ban ioh, kine baroh kim lah ban pynduh ia ki kam thok kam shukor kiba ju jia ha ka jingsam jingbam reshon. Ha ka survey ha ka Jylla Jharkhand la shem ba ki mahajon ba sam jingbam reshon ki iai bteng ban thok, ban pynduna thew bad ban khet ne shim noh shi kilo na ka bhah jong ki nongbam reshon wat hadien ba la pyntreikam ia ka ABBA. Kaba ar, ka long kaba suk ban tuh bad pyndonkam bakla ia ki dur ne dak shympriah kti jong kiwei kiba la ringdur Adhaar bad ban shna tuh ia ki reshon card. Kaba donkam hangne ka long ban ioh tang u Adhaar number bad ban pynsnoh ia u ha ka reshon card bad ban leh ia kane ym donkam ban pynshisha ha ka ABBA. Lehse lah ban don ki lad jingiada na ka jingshah tuh ki dur shympriah ne pung kti bad ka longrynnieng jong ki briew, tangba kane ka jingpyntreikam ia u Adhaar number bad ka jingpynsnoh ia u bad ki jingdonkam ba man la ka sngi ka wanrah shibun ki jingeh bad ki jingma bad kawei na kita ka dei kaba ktah ia ka hok ban im jar jar shimet shimet kumba la thaw bad pynlong ia ngi (right to privacy).

Kaba lai, hangne hangtai ki lah ban don ki riew tymmen, bad ki don shisha, kiba ym lah shuh ban leit da lade ban shim ne thied jingbam na ki dukan reshon bad ki shu phah ha ki ba ha iing ne para marjan. Katkum ki kyndon treikam u Adhaar yn niew ia kita kiba iarap kum ki briew kiba tuh ia ka longrynnieng jong kiwei. Kumta da kaba pyntreikam ia ka ABBA naduh ki khunlung haduh ki tymmen ki kro, ki bym lah wat tang ban iaid, ruh kin hap ban leit hi da ialade ban pynshisha ne pynithuh ia ladae.

Kumta man la ka bnai ki nongshong shnong kin hap ban iaid bad jam lyngba ki san tylli ki dieng pyngkiang na ka bynta ban ioh ia ki hok bad jingmyntoi. Wei, ka shnong ba ki sah ka dei ban don ia ka bor ding elektrik kaba thikna, ar, ka kor Point of Sale machine ka dei ban treikam, lai, ka dukan bad jaka sam jingbam reshon ka dei ban don internet bad mobile connection, saw, ka thup buh kyrteng Adhaar ne ka Central Identities Data Repository ka dei ban im bad treikam khlem sangeh bad san, ki dur ne ki dak shympriah kti ne pungkti ha ka por ba pynshisha ne pynithuh ia lade ki dei ban iadei bad ki dur ne dak shympriah kti ne pung kti kiba ki briew ki ai ha ka por ba ring dur. Lada duna tang kawei na kine ki jingdonkam kan buh jingeh ban ioh ia ki hok bad jingmyntoi . Lada bakla tang shisien ruh kan pynlynga bad pynduh thiah ia ki briew na ka bynta kiwei pat ki bnai ban wan. Ha kane ka rukom lada mih ki jingbakla lane ka jingbym lah jong ki briew ban jam ia kitei ki san tylli ki jingdonkam ka wanrah jingeh bad buh ia ka jingim briew ha ka jingma ba ki lah ban duh noh ia ki hok jong ki baroh. Ki Jylla kum ka Rajasthan ka la pyrkhat ban niew ne khein ia ki nongshong shnong ne longiing ki bym lah ban pynshisha ia lade kum ki briew ne longiing kiba la iap ne ki bym don satia hapoh ka Jylla. Ki scheme sam jingbam reshon ki long na ka bynta ban iada ia ki nongshong shnong na ka jingiap thngan bad ban kyntiew ia ka koit ka khiah da kaba sam ia ki jingbam kiba tei. Pynban da kaba pyntreikam ia u Adhaar Number bad ia ka ABBA ka pynlong ia ki briew ba kin im ha ka jingtieng bad jinglynga-pisa kaba jur.

Ka Sorkar ka dei ban pynsangeh noh shi syndon ban pyntreikam ia ka ABBA na ka scheme sam jingbam reshon bad ka dei ban thaw da kiwei pat ki lad ki lynti kiba kham bha ban pynpoi ban pynioh ia ki jingmyntoi sha ki paidbah, ka lah ban leh ia kata da kaba pyndonkam ia ki smart card. Lada ka Sorkar ka iai ban bad iai pynbor ban pyntreikam ia ka ABBA, lah ban ong ba ka Sorkar ka don tang kawei ka jingthmu bad kata ka long ban pyntroin ne pynduh pyndam shi syndon ia ka scheme sam jingbam reshon kaba la long baroh shi katta ka jingim bad ka jingkyrkhu kaba khraw ia kiba duk ba kyrduh bad ia ki rangli ki juki.

Raiot

Subscribe to RAIOT via Email

Enter your email address to subscribe to this blog and receive notifications of new posts by email.

Join 15.7K other subscribers
Raiot Collective Written by:

We are many, we are one.

One Comment

  1. November 20, 2017
    Reply

    khublei shibun ia kine ki jingpynshai ba donkam

Leave a Reply