Ka 10 tarik u December ka dei ka International Human Rights Day ne ka Sngi kynmaw ia ka Hok Longbriew Manbriew satlak ka pyrthei. Ha kane ka jingthoh ngin їa kdew bad їatai na ka phang jong ka Jingngeit, ka Theology bad ka Baibl jong ka niam Khristan.
Tag: Kyrsoibor Pyrtuh
“Ka Baibl ba nga ieit.” Ha ka Bri Hynῆiewtrep ia ka Sunday School la ju tip kum ka Skul Pynpaw bad ka sngi U Trai…
“To wan ha nga, phi baroh kiba thait…” Ha ka 23 tarik January 1999 la thang im ia u Graham Staines bad ia ki khun…
Ngan їai ban ia kane kawei, ba ka khlam Covid19 ka la pynjulor ia ka jingim baroh kawei. To ngin pdiang ia kane ka jingshisha bad ngin ym long kum ki ‘lang matlah bad ngin ym long syntan khnang ba ngin ym buh ia ka lawei ki khun ki kti ha ki jingeh kiba kham khraw.
Katkum ka Baibl ki khun Israel ki ju kam ba ki dei ka Jaitbynriew kaba la jied kyrpang bad kumta ki mutdur bad kwah ban pynneh ia ka jingkhuid jong ka snam bad ki la pyrshang ban ym pynjaboh ne pynjngut ia ka da kaba khanglad ia ka jingshong kha khleh. Ym tang katta, ka la don ruh ka khep ba ki pyrshang da ka bor ban pynkhuid ia ka snam da kaba kyntait ne pynїap ia ki bym dei ki Jiw ne ki shiteng Jiw.
Ka kyntien “politic” hangne kam thew ia ki “party” їaleh elekshon ne kam mut tang ka jingїaleh elekshon, wat la kane ka long kaba kongsan ha ka synshar paidbah. Kam mut ruh ka jingїaleh “politic” ban їakhem umkhi ne kyllan umphniang ia ki pung kti jongno re lymne ka “politic” jyllud khohwah. Hynrei ka thong ka long ban ngam ha ka thwei jong ka spah snem ba nyngkong bad ban їathir-їatai bad sei madan ia ki nongrim ba ka Balang ne ka Kynhun Bathymmai ka їeng ha katei ka juk. Katba ka kyntien “economic” ka thew ia ka їoh ka kot bad ka kamai kajih.
Ka jingpyntreikam U Nero ia ka aiῆ ban shon shap da ki dak jingkheiῆ ia ki nongshong shnong ka їasyriem bad ka “panopticon” jong u Jeremy Bentham u stad pyrkhat ka spah snem ba khatphra. Ka kyntien “panopticon” ka wan na ka ktien “Panoptes” ki Grik hyndai.
“Їa ka thma na ka bynta ka jingieit ngi dei ban їakhun dohїap dohim haduh ban da jop” (Arundhati Roy)
Ngi lyngngoh ruh ba ka Sorkar India haduh mynta kam kren shai halor ka Inner Line Permit (ILP) kaba ïadei bad ka Jylla. Wat ka Sorkar Jylla ruh imat kam shai, ki seng saiñ hima ruh ki bym thikna bad kiba khih jingmut kumba khih u khah kat shaba beh ka lyer. Ka jingdawa ia ka ILP la ka long kaba dang myntoi ne kam myntoi shuh ka long kawei pat ka mat ban ïatai, hynrei ka dei ruh ka ishu kaba la pynkhie ia ka jingïakynad bad jingïaumsnam bad haba khie ka jingïashoh-ïadat ka wanrah ia ka jingshongsyier, ka jingsheptieng bad jingduh bakhraw ha baroh ki liang.
Ngi dang shu jam shiphew (10) tylli ki sngi sha ka snem Ar Hajar Arphew Wei -Hato ngi lah mo ban khmih lynti ne ban kam kynti ia ka jingim kaba ishynraiñ bad ba donburom (dignified life) ha une u snem thymmai bad nangne shakhmat?
Ka Kitab Eksodus bad ki khana kiba don ha ka kim dei shuh kiba dang thymmai, la ïai ïathuh-ïai pynshai shynna ia ki na kawei ka por sha kawei pat bad yn sa nang ïai pule bad ïai ïathuhkhana ha ki juk ki ban sa wan. Ka Kitab Eksodus ka don ka khubor kaba khlaiῆ bad khraw ym tang ia ka jingim briew shimet, hynrei khamtam eh ia ki kynhun jaitbynriew ne ki kynhun briew kiba ïaid lyngba ka lawar ding jong ka jingshah khῆoit beiῆ. Ka kitab Eksodus ka long ka nongmuna ia ki jaitbynriew ne ki kynhun briew kiba ïeng ban ïakhun pyrshah ia ka jingthombor, jingleh shilliang bad jingleh bymhok jong kiba donbor. Kiba bun ki jaitbynriew ne ki kynhun briew ha ka pyrthei ki la pyndonkam ia ka khubor bad ki khana jong ka kitab Exodus na ka bynta ban ïakhun bad ïaleh ban ioh ka jinglaitluid.
Ki sngi ki iaid! mynta ngi la poi sha kaba kut jong une u snem Ar Hajar Arphew. Une u snem u la pynlynga bad pynsheptieng shi katdei ia ka jingim namar ka jingpang khlam Covid19 kaba la pynjulor ia ka kamai kajih bad ia ka jingim. Hapdeng ka jingjulor, ki aiom ki leit bad ki aiom ki wan, kumjuh ruh u snem u leit bad u snem u wan. Ha une u snem ki la don shibun na ki ba ieit ba thoiῆ bad ki paralok kiba la nang leit noh sha ka jingjah thait ba junom. Ngi kynmaw ieit ia ki bad duwai na ka bynta kito kiba la duhnoh ia la ki jong.
Ka Khatphra tarik u Nohprah Ar Hajar Arphew ka dei ka lyngkhuh sngi ïap kaba phra phew jong u babu Soso Tham. Ngi kynmaw burom bad ῆiewkor ia u synῆiang ba une u riewkhraw u la noh. Ha ka jingpynshai halor ka kot Ki Sngi Ba Rim U Hynῆiewtrep, u babu Soso Tham u kynthoh kumne,
“…sa tang katno, ia ngi kiba tang shi troh, lada ngim kyndit bynriew kan sa tyllep ka umsaw bad ngin sa long nong-Gibeon ban thoh dieng bad tong um iano re…”
Saw phew sngi ha ri khlaw u Jisu u shem ba ka jingim ba kynja doh kam dei tang ma ka bynta jong ka longbriew manbriew bad ka longiing longsem. Ha ka juh ka por ka spah kam dei tang ma ka, ka nongrim ban pynieng ia ka imlang sahlang bad ia ka iit ka hima. Hato ngin pynshong nongrim ia ka jingim, ia ka iit ka hima bad ia ka imlang sahlang tang ha ka spah? ne tang ha u kpu? ne ngin pynshong nongrim ruh ia ka jingim, ia ka iit hima bad ka imlang sahlang ha “ka ktien baroh kaba mih noh na ka shyntur u Blei” . Ka jingshngain jong ka Ri kam shong tang ha ki tup ki man, ki tiar thma bad ki bor shipai. Ka roi ka par jong ka Ri kam mut tang ki “shopping mall” ne ki kali “Audi” ne “Rubicon” ne ki kamra ophis kiba siang da ki maw marbel bad ki dieng sal kiba phyrnai bad ba remdor. Hynrei ka roi ka par ka dei ka jingim kaba suk, ba tngen bad ka dei ka jingkoit jingkhiah jong baroh ki nongshong shnong. Ka dei ka jingim kaba ki khun ki kti ki ioh ban shong skul, ban nang ban stad bad ki samla ki ioh ka kamai kajih ba biang. Ka roi ka par ka dei ka jingsei soh ka rep ka riang bad ka dei ruh ka synshar hok bad ka bishar hok.
Ka Babel ka dei ka khanatang kaba la rim tam kaba ngi lah ban shem bad pule ha ka kitab Jenesis 11. Ka dei ka khana lyngkot kaba don khyndai tylli ki dkhot bad ka dei kawei na ki khanatang kaba bud ryngkhi ia kiwei pat kiba shem ha ka kitab Jenesis kiba kynthup naduh ka jingthaw -jingpynlong ia ka pyrthei ter ter haduh ka khana shaphang ka jingshlei um ha ka por u Noah
Ka Balang bad ki bangeit kim lah ban kiar met na kiei kiei kiba jia sawdong bad ki don ka kamram ban pyrkhat bad puson katkum ka nongrim bad jinghikai shongtynrai ba ka Balang ka hikai ia ki. Ha kane ka sngi ngin puson halor ki katto katne ki jinghikai shongtynrai ka Balang Presbyterian bad aiu ki don ban hikai ha kane ka juk.
Ngi im ha ka juk kaba ngi tip kum ka “Neo Liberal Era”, ka juk kaba pynkha ia ka jingduk jingkyrduh (mynta ha kylleng ka Pyrthei ngin shem ba don 1% kiba riewspah bad 99% kiba duk bad kyrduh tasam), ka juk kaba wanrah ia ka rukom khaii mraw bathymmai ia ki para briew, ka juk kaba ngeit ha ka kolshor ba uba riewspah u nang riewspah bad uba duk u nang kyrduh tasam bad la nang pynthaw shuh ia ka lhuh ba shyrkhei kaba pyniakhlad hapdeng ki para briew. Ki Sorbah ki sakhi ia kane bad ki dak ki shin ki paw tyngkrein ba sawdong ka rud ka kiar ki iing paki dulan ki don da ki spah tylli ki iing kyndap-tap shilliang da ki tin umphniangbam rong iong bad kine ki iing ki shah rong ha ka umsaw bad ka lat lat ha ka por u ‘lapbah ‘lapsan .
#Sermon #Khlam #KyrsoiborPyrtuh
“Kawei kaba phalang lyngba ka jingim u Jisu Khrist ka dei kane; “ka bor jong ka jingtlot bad ka jingtlot jong ka bor”. Ha ka pyrthei, ka Bor ka dei ka pdeng jong ka jingim, la ka long ka synshar-ka bishar, ka khaii-pateng, ka niam, ka imlang sahlang bad kiwei de. Naduh hyndai, kawei ka Ri ka ialeh ban synshar halor kawei pat, ki Ri bakhraw bor ki pyntian jubor ia ka rukom pyrkhat bad rukom im jong ki ha kiwei pat. Ha kano kano ka Ri ka kynhun Jaidbynriew ba hehpaid ka leh meng, ka leh khraw bad kyrniom ia kiwei ki Jaidbynriew ba ritpaid. Kumjuh ruh ka kynhun niam ba heh paid ka leh donbor bad pynbor ia kiwei ban pdiang ia ka jingngeit bad ia ka niam ka rukom jong ka. Kawei ka dustur ne kolshor ka pynpaw ba ka dei kaba kham bha ne janai ban ia kawei pat. Ki hehpaid ki thep jubor ha ki ritpaid ia ka niam, ka rukom, ka riti dustur bad ki niad rong ym tang ia ka shynrong hynrei wat ia ka jabieng ruh kaba don hapoh ka shynrong. Nalor kine, mynta ha kane ka juk “Neo-Liberal” ka don sa ka sainpyrkhat ne kolshor kaba ban bein, ba pynduk bad leh beijot ia ki rangli juki, ia ki sem shilliang bad kup shilliang. Ka kolshor kaba pynkha ia ka kharai ha ka ioh ka kot bad ka kolshor kaba pynkhie im biang ia ka juk khaii mraw ia ki para briew.”
Mynta ka sngi ngin pule ia ka jingrwai Salm ba Sawphew (40) bad ka Khasi- CL Version ka pyndonkam da kine ki kyntien ha ka Salm 40:3, “U hikai ia nga ban rwai ia ka jingrwai bathymmai”, katba ha ka Khasi OV (Reference) pat la pyndonkam da ki kyntien, “Bad U la buh ia ka jingrwai bathymmai ha ka shyntur jong nga”. Niuma, ngin ym iatai hangne ia ka rukom pynkylla ktien, hynrei ngin pule ia kane ka jingrwai Salm bad pyndei ia ka bad ka por ba ngi im.
Ka khlam ka la pynjulor bad ki samla kynthei, shynrang bad kiwei pat, ki shaiong bad sheptieng ban pyrkhat ia ka jingpynjot jong ka. Ha kajuh ka por kane kam pat dei kaba kut jong ka jingim bad barabor ka jingshai ka ap ha ba kut ka lynti iaid ba dum tliw tliw. Ha ka almanac jong ka Balang Presbyterian kane ka dei ka taiew jong ki samla bad kane ka sermon ka mih na ka jingiakren-iatai bad ki katto katne ngut ki samla kiba phohsniew bad saindur ia ka lawei.
Kaei ka Eksodos? Ki riewstad Bible ki ong, ka wei ka dei ka jinglaitim ne jinglaitluid jong ki mraw Hebru na Ijipt bad ka jingiaid lyngba ka Duriaw Basaw. Ka ba ar pat, ka dei ka jingmih ne jingphet noh ki mraw Hebru na Ijipt hadien ka jingiap jong ki khun nyngkong shynrang. Ki don ruh ki riewstad kiba ong ba kane ka kynhun ki mraw kam dei tang ki Hebru hynrei ka kynthup ruh ia kiwei de ki Jaidbynriew kiba long mraw ha Ijipt.
Ka jingwan arsien u Jisu Khrist watla ka dei ka mat kaba iakren tang hapoh ka jylli Khristan pynban ki don ki khep ba ka ktah ia ka imlang-sahlang, ia ka jingiadei shi iing shi sem ne para marjan ne para shnong bad ka wanrah ia ka jingpait iing bad pait Balang. Katkum ka Bible, ha ki sngi kiba nyngkong jong ka Balang Khristan ki bangeit ha u Jisu ki ap khmih lynti ba kata ka iia bad ka jingwan arsien kan jia noh ha ka pateng jong ki hi.
Ka snem 2020 ruh ka dei ka ‘nemsniew namar ka khlam corona bad sa katno tylli ki snem kin nangsniew nangne shakhmat? Tang mar ia sdang ban pur ka khlam ha ka Jylla, ngi la pyrkhat beit tang ia ka jingduh bad jingiap. Mano ban iap? La sngew ngiew shisha, la kum kato ka por ba jia ka khlam ha Nongkyrdan hyndai kaba i bah S.J Duncan i pynpaw kumne, “Jar jar! Wow! la kynjah ka shnong ka thaw. Ka shnong nongiap ki ong.La tieng ki briew. Balei ka jia kumne?..ki dwar, thliew iing ki ang, ki sah rynghang Mano pat ban khyrdep? Mano ban khang…?
Mynta kumne ngi don hapdeng ka khlam bad ka khlam ka la pynjot bad pynjulor ia ka jingim. Kumta ka jingkhot ia ngi ka long ym tang ba ngin ia duwai lang, hynrei ban iakhun, ban iaksaid bad iatreilang para shnong para thaw, para kher para mer bad ruh u Blei un iatreilang bad ngi ba na kane ka khlam kan mih ka pyrthei-mariang kaba thymmai- ka pyrthei kaba shngain bad kaba khiah krat ; ka pyrthei kaba dap kyrhai, ka pyrthei kaba ia ieid, ia niewkor bad ia burom kylliang iwei ia iwei pat bad kan mih ruh ka imlang sahlang ka bym lah shilliang bad ka bym leh shilliang khmat bad kaba ialong mar ryngkat ha khmat u Blei ha khmat u briew.
U Blei un kyrkhu ia phi baroh
#Khlam #Gospel
“Ka Drama Ka Tiew Larun Ka Dei Ka Khana Shaphang Ka Mynsiem Iakhun bad Ka Jingkyrmen”
Ka Khubor Christian Home Sunday da Rev Kyrsoibor Pyrtuh
Ki Jingbha Bad Jingeh Ba U Snem Thymmai Un Wanrah
U Blei Janus u dei uwei na ki blei jong ki nongshong shnong jong ka Nongbah Rome hyndai bad u dei u ‘Lei ar khlieh, kawei ka khlieh ka phai shadien bad kawei pat ka peit shakhmat. Ka dur jong u Blei Janus ka long thik kumba la batai ba u don ki khmat na shadien bad na shakhmat bad katkum ka jingngeit ka long ba ki khmat kiba na shadien ki peit ia ka mynnor bad kiba shakhmat pat ki їohi ia ka lawei. Ha u Blei Janus ka mynnor ka bteng sha ka lawei, ka lawei kan ym lah їeng khlem ka mynnor bad ka mynnor ruh kam don jingmut khlem ka lawei. U Blei Janus u dei u Blei uba kongsan ha ka nongbah Rom namar ba u kdew bad pun lynti hapdeng ka mynnor bad ka lawei bad ha ka kti kamon u bat ia u diengduh bad kdew ia ki nongїaid lynti ba kin їaid ha ka lynti kaba beit.
Share this: