Ka Bneng Bathymmai Bad Ka Khyndew Bathymmai

Te mynta nga la їohi ia ka Bneng bathymmai bad ka Khyndew bathymmai” (Jingpynpaw 21:1)

Ha ka snem 2007, u Hugo Chavez (bam kwai ha dwar u Blei) u President ba rim jong ka Venezuela u ong kumne, “those who want to go directly to hell can follow capitalism. And those of us who want to build heaven here on earth will follow socialism” bad ha ka ktien khasi, “kiba kwah ban leit sha dujok ki lah ban bud ia ka saiῆpyrkhat capitalism. Hynrei kito napdeng jong ngi kiba angnud ban tei ia ka bneng hangne ha khyndew kin bud bad pyntreikam ia ka saiῆpyrkhat socialism”. 

Ňiuma, kitei ki kyntien ki la pynmih ia ka jingїatai nia kaba shyrkhei. Ki don kiba їasaid nia bad pynrem jur ba ka saiῆpyrkhat socialism ka pyntroin ia ka їoh ka kot, ka kamai kajih; ka pynїap ia ka mynsiem treishitom bad ia ka jinglaitluid. Ki ong ruh ba katkum ka socialism ka bor baroh ka shong ha ki kti jong ka Sorkar bad ka Sorkar ka longtrai lut halor ka khyndew ka shyiap bad ki jingdon jingem jong ki nongshong shnong. Kiwei pat ki pynїasoh ia ka socialism bad ka jingsynshar communist.

Kiba kynthoh ia ka saiῆpyrkhat socialism ki lah ban don ki nongrim bad une u nongthoh ruh um pdiang ba ka Sorkar kan longtrai lut tang ma ka halor ka khyndew ka shyiap bad ki jingdon jingem. Ha ka Bri Hynῆiewtrep lei lei kane kam lah ban long namar ba ki nongshong shnong ne ki khun ki hajar jong ki Hima ki longtrai halor ka khyndew bad kiwei ki jingdon jingem. Ha kajuh ka por pat, ka long kaba bakla ban pynїasoh ia ka socialism bad ka jingsynshar communist lane bad ka jingbym ngeit Blei. Ki briew ki bym ngeit blei ki dei hi ki bym ngeit bad ki don ha man ki Ri bad imlang sahlang kylleng ka pyrthei. Hynrei kaba kham shyrkhei eh ka long shaphang ki briew kiba rhem ka jingngeit Blei katba ki kam jong ki pat ki dei ki kam pap bad kam bamsap suda. Ka Baibl ruh ka їathuh shaphang ki briew kiba kup ia ka dur ba kynja blei, hynrei kiba len ia ka bor jong ka- “ki bat ia kaba paw shabar ka niam jong ki, hynrei ki kyntait ia ka bor bashisha jong ka…” (2 Timothy 3:5) Haduh mynta ki don ki Ri kiba shongshit ka ngeit blei hynrei ki bym salia pat ban їaumsnam bad pynїap briew ha ka kyrteng jong u Blei.

Kaba synshar ia ka pyrthei mynta ka dei ka saiῆpyrkhat capitalism bad ka capitalism ha kane ka spah snem ka la nang kham shyrkhei. Ka jingrhah spah ka la kiew haduh shynrong khlieh, ka jinglum spah shimet ne tang shi їing ka la palat liam. Kiba duk ki nang kyrduh tasam, kiba riewspah ki nang riewspah khlem akor bad ka jinglah shillaing ka lah nang jur. Ka spah mariang ruh ka la nang stait na ka jingpynjot pathar bad jingleh dusmon. Haba shu kren kyllum ka saiῆpyrkhat capitalism ka ngeit ba ka spah ka dei ban lang lynnong lynnong tang ha ki katto katne ki kti bad kiba im ai kin im bad kiba їap ai kin їap bad ka kheiῆ dewthala lut ia ka nongrim tipbriew tiblei bad tipkur tipkha.

Haba phai sha ka saiῆpyrkhat socialism, bad ka socialism kaba ngi dei ban їakren mynta ka long ka Democratic Socialism. Kam dei kato ka socialism kaba ka Sorkar ka kurup lut ha lade ia ka bor synshar bad ia ki jingdon jingem jong ki nongshong shnong. Katkum u Cornel West, ka Democratic Socialism ka dei, “ba ki riewpaidbah, ki rangli ki juki, ki nongshong shnong bad ki nongtrei-nongbylla sngi ki їoh ban im ka jingim kaba biang pura, kaba don jingmut bad kaba don burom. Ka dei ka bishar hok, ka synshar hok bad ki nongsynshar ki ai jingkheiῆ thik pa thik. Nalor nangta ki kynthei, ki khynnah ki їoh ka jingїada bad ka lad ban їashim bynta pura ha ki kam ki jam bad ka synshar khadar. Ha ka liang ka їoh ka kot, ki riewpaidbah ki їoh ban їashim bynta laitluid bad shim rai, ym ban shu long tang ki nongtrei ne ki mraw kiba pynmih bad shna ia ki mar ki mata. Ka long kaba sngewdiaw ba baroh shi katta kano kano ka jingїakhih da ki riewpaidbah ne ki rangli ki juki ban tei ia ka synshar khadar ne ka їoh ka kot ne ka imlang sahlang kaba їaryngkat kyrdan, ka shah khῆoit bad shah thom da ka bor. La pynkbum jubor ia ka sur jong ki riewpaidbah da ki nongsynshar kiba runar, kiba bamsap bad kiba khwan”. Kynmaw, ki rangli ki juki ki їai angnud ban їoh ia ka bneng bathymmai bad khyndew bathymmai.

Ha ka bri Hynῆiewtrep ne Jylla Meghalaya ia ka Democratic Socialism lah ban nam ia ka kum ka Indigenous Socialism. Ka saiῆpyrkhat kaba їeng ha ka nongrim jong ka tipbriew, tipblei, tipkur tipkha bad tip ia ki para kher ki para mer. Katkum ka pyrkhat Khasi ka imlang sahlang/synshar khadar ka long kumne, (i) u khasi u im ha ka kynhun bad um ju im marwei. (ii) ym don uba rit bad ym don uba heh. Ym don uba riewspah bad ym don uba duk, ym don uba khraw jait bad ym don uba poh jait. Haba shu kren lyngkot ha ka imlang sahlang ym don ka jingїapher uwei na uwei pat. Baroh ki ia ryngkat, baroh ki don kajuh ka hok… (iii) ha ka trei ka ktah (ne ka rep ka riang)…ki ia lum lang. Ki ia leit trei shuwa ha kawei ka їing bad ynda la dep hangta ki ia leit sa sha kawei pat bad kumta ha ban da dep…Kawei ka buit ki ia sei bad kawei ka bor ki ia trei…Ki leh kumta ha ka por thung bad ki leh ruh kumta ha ka por ot…(iv) ki buh ia ka kam hakhmat bad ia ka bam bad ka leh sngewbha hadien…La ki treishitom katta ruh kim dei ki men-behsbai. Ki don la ka kmen, ka sngewbha, la ka biria bad ka tamasa. (v) Haba don ba pang briew ha їing jongno jongno shata ki ia beh ban ia ap shngaiῆ bad ban ai kano kano ka jingїarap kaba ki donkam” (H.O Mawrie, Ka Pyrkhat U Khasi)

Ka jingїa ryngkat dor bad jingїa ryngkat kyrdan kam mut tang ka jingїaburom kylliang, hynrei ka dei ban ia-bit-iabiang lang. Ka spah, ka nongkynti kam dei tang jong uwei u briew ne kawei ka briew shimet ne tang jong ka kur ne ka kpoh hynrei ka dei ban їa bam lang bad їoh bynta lang pateng la pateng. Ka thymmei ka hikai ruh shaphang ka kamram bad jingkitkhlieh ban ri, ban kdup, ban bsa bad pynim pat ia ki mei nah mei san, ki kῆi, ki hynmen ki para, ki khunruit, khun jieῆ, khun swet, kiba shem lanot, kiba kordit, kiba їapthngan bad phetwir. 

Ka ‘tien phira jong ka World Social Forum lane ka jingїalang bah jong ki seng їakhih ha ka pyrthei ka long, “Another world is possible”, bad ha ka khasi, “Kawei pat ka pyrthei ka dang lah ban long”, ka pyrthei kaba kham bha bad kaba suk ba saiῆ. Lane ka pyrthei kaba thymmai, kaba khiah krat bad kaba shngaiῆ. Ki riewpaidbah ki їai khmih lynti bad angnud ia ka pyrthei kaba thymmai. Mano bym kwah ban im, ban trei, ban ktah bad ban shong ban sah ha ka pyrthei kaba thymmai kaba dap da ka jingkmen bad jingkyrmen? Ka pyrthei bathymmai ka dei ruh ka bneng bathymmai bad ka khyndew bathymmai.

Ki kynthei, ki khynnah kiba shah leh beijot, kiba shah kren tohmet ne shah sloit ka longrynїeng, kim kylli phi ka pyrthei aiu kum kane? hato ym don da kawei pat? Ki samla ki bym donkam, kim kylli phi, hato ym don da kawei ka pyrthei kaba lait na ka bamsap? Ym don da kawei pat kaba burom ia ka sap, ka jinglah bad jingstad jong ki samla? Ki briew kiba їoh ia ki jingpang ba shyrkhei bad kiba kit ram ha ka jingsumar pang, kim kylli phi, hato ym don mo da kawei ka pyrthei kaba khiah krat bad kaba lah ban pynkoit ia ki jingpang? Ki briew kiba im harud ki wahbah bad ki wahrit kiba la kylla bih, kim kylli phi, hato ym don mo da kawei pat ka pyrthei ha kaba ki um ki wah bad ka lyer ki long kiba khuid? Kiba shah set byndi khlem daw bad khlem jingbishar da ki phew snem, hato kim kylli, ym don mo da kawei ka pyrthei kaba bishar hok? Ki jingkylli ki mih kawei hadien kawei pat?

Ka don ka Bneng bathymmai bad ka Khyndew bathymmai. Katkum ka Babl, ki kitab jong ki Prophet bad Jingpynpaw ki kren shaphang ka Bneng bathymmai bad Khyndew bathymmai (Isaїah 65:17 bad Jingpynpaw 21:1-8). Ka jingpyrkhat shaphang ka Bneng bathymmai bad ka Khyndew bathymmai ka jur bha hapdeng ki Jiw hyndai. Ka Kitab barim ka kren shaphang ka jingwanphai pat jong ka Eden (paradise) lane kata ka juk jong ka Aїom Ksiar, ka juk jong ka hok bad ka shikyntien, ka juk kaba khuid bad kaba beit. Ki Prophet ki їalap ba haba ka Eden ka wanphai, ka jingїalehmakynti, ka jingїaumsnam, ka jingleh jubor bad jingban beiῆ baroh kin duh bad dam noh syndon.

Ki Jiw hyndai ki la ngiah hi shoiῆ ia kiei kiei kiba rim namar ka jingsniew bad jingbymman. Ki bitar ia ka jingban beiῆ jong ki heh spah kiba їasylla bad ki nongsynshar ban pynlong mraw ia ki briew. Ki la ngiah ia ki nongsynshar ba runar kiba lehmon bad kiba kheiῆ ba ka kam synshar ka dei ka nongkynti jong ki. Ki briew ki la thait ia ka jingїaumsnam. Kumta ki phohsniew, ki angnud bad ki їakhun ban pynwan bad pynjialong ia ka Bneng bathymmai bad ka Khyndew bathymmai.

Katkum ka Kitab Jingpynpaw ka ktien “thymmai” ka wan na ka ktien Greek, “kenos” kaba mut, “kaei kaei kaba thymmai bad ka bym pat don mynno mynno, kaei kaei ka bym pat ju їohsngew, ka bym pat ju tip ne bna. Ka thew ia kaei kaei kaba mih thymmai, namarba kiei kiei kiba rim ki la jah rngai. Ka bneng bad ka khyndew ki thew ia ka mariang baroh kawei”

Don artylli ki bynta ha kaba їadei bad ka Bneng bathymmai bad ka Khyndew bathymmai:

  • ka Bneng bathymmai bad ka Khyndew bathymmai ka dei ka thymmei saiῆpyrkhat kaba hikai ba ka spah kaba u Blei u la kyrkhu ka long ia baroh bad na ka bynta baroh. Kam dei ka nongkynti jong u briew ne ka briew shimet, hynrei ka dei na ka bynta ka jingmyntoi lang, na ka bynta ka bha ka miat bad ban pura bad janai ka longbriew manbriew.
  • Ha ka Bneng bathymmai bad ka Khyndew bathymmai, ka synshar khadar ka long kaba hok, kaba beit bad kaba ai jingkheiῆ. Ka Riti Synshar bad ki Aiῆ ki treikam khlem їashah liang. Ka imlang-sahlang kaba їa-im mar ryngkat bad їa-ryngkat dor.

Ka Bneng bathymmai bad ka Khyndew bathymmai ka dei ka Social Welfare State, ka Jylla ne ka Ri kaba kitkhlieh ia ka bha ka miat, ka roi ka par, ka koit ka khiah bad ka kamai kajih jong iwei pa iwei i nongshong shnong bad kaba ai ha baroh ki nongshong shnong, khlem ka jingpynїapher, ia ka jingim ba pura bad ba janai. 

Amen

Raiot

Subscribe to RAIOT via Email

Enter your email address to subscribe to this blog and receive notifications of new posts by email.

Join 15.7K other subscribers

Kyrsoibor Pyrtuh is a pastor interested in intersection between theology and social power

Be First to Comment

Leave a Reply