Suk Kata Ka Jaitbynriew!

Lah ban shem ia kitei ki kyntien ha ka Jingrwai Salm 33:12. Ka kyntien Suk sngew kumba ka jem ban sngewthuh, hynrei kam long kumta. Katba ka kyntien Jaitbynriew ha kane ka dkhot ka thew ia ka Jaitbynriew Jiw ne Israel. Ngi pule ruh shaphang ka Jaitbynriew Jiw ne Israel ha kiwei pat ki kitab jong ka Baibl.

Ka khanatang shaphang ki Jiw ne ki khun Israel, kam dei tang shaphang u Joseph ne Moses ne Aron ne ka Miriam ne ka Deborah ne Joshua ne ki Prophet ne ki Syiem ne ka jinglongmraw bad jinglaitluid ne ki aiῆ ne jutang bad ka Hukum. Ka khanatang shaphang ki khun Israel ka dei ruh shaphang ka jingїakhun bad jingїaksaid jong ki paidbah Jiw salonsar na ka pateng sha ka pateng. Ka dei ruh  shaphang kumno ba ki Jiw ki їa-imlang bad їa-sanlang bad kiwei pat ki jaitbynriew kiba long ki trai muluk (indigenous tribes) jong ka thaiῆ pdeng mihngi ka pyrthei. Naduh ka kitab Jenesis lah ban shem ba ki Jiw ki im hapdeng ki jaitbynriew bapher bad ki їashongkha bad ki. Kum ka nuksa, u Moses u їashongkha bad ka Zippora ka nong Midian, u Judah u shongkurim ia ka Shu’a ka nong Kanan bad ka khanatang shaphang ka Ruth. Kumta haba pule ia ka kyntien Jaitbynriew ha ka kitab Barim jong ka Baibl ngi hap ban pule bad sngewthuh ruh ia ka por bad ka khep history jong ki Jiw.

Kumba phra sien la pyndonkam ia ka kyntien Suk ha ka kitab Salm bad la shem ruh ba la pyndonkam da ki kyntien “Long ba la kyrkhu” (Salm 118:26). Ka kyntien Suk ka thew ia ki jingkyrkhu. U Jisu ruh u pyndonkam ia ka kyntien Suk ha ka sermon ba donnam jong u, Ka Sermon Halor U Lum (Mathaїos 5:3-11) bad la tip ruh ia ka kum ka pyrta kmen ne “Beatitude”.

Katkum ka komentari jong I Phadar Sngi, ka kyntien Suk ka wan na ka ktien Hebru “Ashre” bad na ka ktien Greek “Makarios”. “Ka kyntien Ashre ka thew ia ka jinglong jingman ha ka jingim bad ka kdew ia ka longbriew manbriew kaba pura, kaba janai bad kaba biang ha ki liang baroh. Ka kdew bad pyni ruh ia ka jinglong ki briew kiba im hok.”

Katba ka ktien Greek Makarios ka mut ba donbok, ba bhabok, ba kitbok kitrwiang, ba bit ba biang nadong shadong, bym don jingduna ha kano kano ka liang ka longbriew manbriew. Katkum I Phadar Sngi, ka jingpynkylla ia kine ki kynktien Hebru bad Greek sha ka ktien Suk ha ka khasi ka shoh bha bad ka ia dei dur.”

Nangta shuh shuh, la ju pyndonkam ia ka kyntien Suk ha ka jingїadei bad ki briew shimet ne kum ka kynhun, la ju pyndonkam ruh ha ka jingїadei bad ki Ri, ki Raij, Hima, Elaka, ki Shnong ki thaw bad ki їing ki sem. Yn kham їoh jingshai lada ngi ring jingmut na ka ktien Greek Makarios. Hangne ngin kdew katto katne tylli ki jingmut kiba kongsan ba ngi lah ban ring na ka ktien Greek Makarios.

Ha ka Greek ka Ri kaba Suk ka dei-

  1. Ka Ri ha kaba ka mariang ka biang, ha kaba u slap u wan dei por, ha kaba ki saw aїom ki їaid beit bad ki bud ryngkhi ter ter khlem thut.
  2. Ha kaba ka jingshit jingkhriat kam tam kam duna.
  3. Ha kaba ki jingthung jingtep bad ki jingmih ki bun byllai bad ki biang na ka bynta ka jingdonkam ki briew.
  4. Ha kaba ki um ki wah ki tuid lynter, ki sngur, ki bang bad shngiam.
  5. Ha kaba ka pang ka niuῆ kam kham don.
  6. Ha kaba ki briew ki biang ka bam, ka kup ka sem, ki їingshong їingsah bad kumta ter ter.
  7. Ka Ri kaba biang nadong shadong na lade khlem jingdonkam ei ei na kiwei pat na bar. Ka dei ka Ri kaba dap kaba biang ha lade, da lade bad na lade.

Katkum ka Salm 33:12, ka kyntien Suk ka thew ia kato ka por ba ki khun Israel ki imsuk imsaiῆ bad ki їoh ia ka nam Suk namar ba ki im tipbriew-tipblei, kim thok kim shukor, hynrei ki im hok, ki bam bad kamai na ka umsyep. Ka por ha kaba ka don ka synshar hok, ka bishar hok bad ka don ka jingῆiewkor-jingῆiewburom kylliang. U Isaiah u їathuhkhana shaphang ka juk jong ka jingsuk- “Un bishar ia ki jingkajia hapdeng ki jaitbynriew. Kin tied tyrnem ia ki waitlam jong ki sha ki jinglur lyngkha bad ia ki sum jong ki sha ki waitbnoh khyllad tnat. Ki jaitbynriew kin ym їaleh thma shuh, kin ym pynkhreh thma shuh” (Isaiah 2:4)

Lada thew da u diengkot ka jingmut tynrai ka kyntien Suk, lah ban ong ba ka Bri Hynῆiewtrep lane ka Jylla Meghalaya kam lah ban kam ba ka dei ka Ri ne ka Jylla kaba Suk ha kaba ki nongshong shnong ki lah ban pyrta kmen ne ban lehkmen bad lehrisa. Pynban ki nongshong shnong ki im ha ka jingkordit bad ki sngi ki ban wan kin nang kham jynjar lymda ngi їeng ban їakhun bad pynbeit ia ka synshar khadar.

Dang ha kane ka taїew ki khun ki hajar jong ka Elaka Sutnga ki la mih biang sha madan ban pynpaw ia ka jingpyrshah jong ki ia ki kharkhana saiῆ dewїong hapoh ka Elaka kiba la buh jingma ia ka koit ka khiah jong ki briew bad ka mariang. Kine ki kharkhana saiῆ dewїong ym dei tang ba ki pynmih ia ka lyer bih bad long ka jingma ia ka jingim briew bad ka mariang, hynrei ki dei ruh kiba la shu thaw be-aiῆ khlem bud ia ki kyndon jong ka aiῆ iada mariang, kata ka EIA. Kaba kham pynlyngngoh shuh shuh ka long ka jingkuman jong ki katto katne ki nongsynshar kiba pynksan ba ki don ka hok ban leh ki kam khaїi-pateng. Tang kawei, kaba ngi dei ban kren shai sha ki nongsynshar, lada ki don kti ha ki kam khaїi-pateng ha ka por ba ki bat ia u lakam synshar bad don ha ka bor kane ka pynsuba bad pyn-artatien shikatdei namar ki lah ban pynkohnguh ia ki tnat treikam ka Sorkar ban pynnoh shilliang ia ka pyrla bad lehse ban khun jubor ia ki kyndon aiῆ bad ban khun ranab na ka bynta ki jingmyntoi shimet.

Ka Bri Hynῆiewtrep ne ka Jylla kam lah ban kam ba ka dei ka Jylla kaba Suk namar haduh mynta sa kumba khyndai hajar (9000) ngut ki nongtrei-nongbylla sngi kim pat їoh ia ka jingїarap pisa kaba long arhajar shispah (Rs 2100) tyngka kaba ka Sorkar ka la pynbna bad kular ban ai ha ka por ba khangdam ha ka snem 2020. Ki nongshong shnong, khamtam eh ki nongtrei-nongbylla sngi kim dei ban klet ba ka shimpor da ki bnai ba ka Sorkar kan pynlait ia ka song jingїarap pisa bad hadien ba la pynlait ruh ka pisa ka khlem pat poi satia sha ki bank account jong ki hajar ngut ki nongtrei-nongbylla sngi.

Ka Jylla Meghalaya kam lah ban kam ba ka dei ka Jylla kaba suk namar kiba bun ki kam be-aiῆ. Ka Sorkar ka la pyntip hapoh ka Їing Dorbar Thaw Aiῆ ba ki don kumba arspah sanphew (250) tylli ki jingujor pyrshah ia ka jingtih bad jingshalan be-aiῆ ia u dewїong hapdeng u bnai March 2019 bad bnai February 2020. Kane ka pynpaw ba ki kam be-aiῆ ki jyllei ha kaba їadei bad ka jingkhaїi dewїong. Kane ka jingkhaїi tuh ka dei ruh ka jingbeiῆ hukum bad jingpynkheiῆ ia ki rai jong ka Їing Bishar. Kane ka jingkhaїi be aiῆ ka buh ia ki nongbylla ha ka jingma bakhraw nalor ka jingpynjot ia ki um ki wah bad ka mariang. Ka pynduh nong ruh ia ka kamai kajih jong Sorkar Jylla namar ka tyngka baroh kaba mih na kine ki kam be aiῆ ka leit sha ka pla tyngka jong ki riewshimet.

Ka Jylla kam lah ban kam ba ka dei ka Jylla kaba Suk, katba ki nongshong shnong kim pat lah ban їoh ia ka jingkoit jingkhiah ba pura bad ia ka sumar pang kaba bha bad kaba jem dor hapoh ka Jylla. Ka jingkoit jingkhiah bad ka sumar pang ka dei ka hok tynrai jong ki nongshong shnong. Katba ka kaiphot jong ka Sorkar pat ka їathuh ba ka East Khasi Hills District ka dei kawei na ki District ha ka Ri India kaba bun tam kiba pang cancer bad ngi tip shai ba bun na kiba pang cancer kim lah ban їoh ia ki lad jingsumar kiba bha shabar ka Jylla, hynrei tang katto katne ngut kiba bit ba biang bad kiba їoh jingkyrshan na ka Sorkar.

Hoid, ka Jylla Meghalaya kam dei ka Jylla kaba riewspah haba ianujor bad kiwei pat. Ka Jylla kam lah ban pyndap tang na lade ne kyshan da lade їalade, ka donkam ia ka jingkyrshan jong ka Sorkar Kmie. Ňiuma, kam mut pat ba ngim dei ka Jylla ba pura ne ba ngi long hapoh kyrdan bad ka dei ka jingpynbeit jong ka Riti Synshar ka Ri India ba ka Jylla kum ka Meghalaya ka don ka hok ban їoh ia ka jingkyrshan na ka Sorkar Kmie. Kaei kaba dei ka hok ka jong ngi ki nongshong shnong ka Jylla ngi dei ban їoh bad ngi dei ban kam kynti katkum ka Riti Synshar. Ngim dei ban ngeit bad ngim dei ban pdiang da lei lei ruh ia ka jingong ba donkam ban synshar ia ka Jylla da ka seng saiῆ hima kaba rong umsoh ne kaba don ia ka shap jong ka kti lym kumta ngin ym їoh ia ki hok bad ki nongkynti jong ngi. Kane ka dei ka jingpynsgewthuh bakla. Kynmaw ia ka Ri India la pynlong da ki jaitbynriew bad ki Jylla bapher kiba la їamynjur ban iawan lang bad synshar katkum ki kyndon jong ka Riti Synshar. Kumta ki jingpynbeit baroh ki dei ban long katkum ka Riti Synshar, ym katkum ki jingsngew jong ki seng saiῆ hima ne ki riewshimet.

Hoid, ka Jylla Meghalaya kam dei ka Jylla kaba biang ka kamai kajih bad ka їoh ka kot ba kan lah ban pynbiang bad pynhun ia baroh ki nongshong shnong. Hynrei kaba kongsan ka long ban don ka synshar khadar kaba hok, kaba ai jingkheiῆ, kaba shai, kaba ki nongsynshar bad kumjuh ruh ki nongshong shnong ki trei hok, leh hok bad bam tang na ka umsyep. Kaba kongsan tam ka long ba ki nongsynshar kin їatiplem na ka bynta ki nongshong shnong bad ki nongshong shnong kin ῆiewkor bad burom kylliang iwei ia iwei pat.

Ka kyntien Suk, ka їalam biang ia ngi sha ka mynnor sha ka juk bad ka por ha kaba u khun bynriew u imsuk imsaiῆ bad im palei para bynriew bad para jingthaw ha pneh ka mei mariang. Ka kyntien Suk bad ki jingmut kiba don ha ka ki long kiba khia bad jylliew.  U Bishop Oscar Romero u ong, “ka jingsuk kam dei u soh jong ka jingsheptieng, kam dei ka jingsngap jar jong ki lum buh shyieng, kam dei ka jingsngap jar jong ki briew kiba sheptieng ia ki bor kiba pynshitom beiῆ. Hynrei ka Jingsuk ka dei ka jingieid sbun bad jingnoh synῆiang jong iwei pa iwei na ka bynta iwei pa iwei i  nongshnong shnong. Ka Jingsuk ka dei ka nongkynti bad ka kamram jong ki nongshong shnong”.

Haba biang ka met bad mynsiem, hangta ngi mad ia ka suk ka sain. Haba biang ka longbriew manbriew, hangta lah ban їoh ia ka nam suk kumba u nongrwai Salm u rwai, “Suk kata ka Jaitbynriew.” Ma ngi ki nongshong shnong ka Jylla ngi angnud ban im suk imsaiῆ! Katno ngin sngewkmen ka mynsiem haba kiwei kin ong ia ngi, O, ka jingdonbok! O, ka jingbha bok! Suk maphi keiῆ. Lada don mano re mano ba shem ia ngi ba ngi long kiba la kyrkhu, kiba suk katno kan kmen ka mynsiem. Lano ngin long kiba bha bok bad bha kupar?

Ka Suk kan ym lah ban wan khlem ka synshar bad ka bishar hok!

Amen

Raiot

Subscribe to RAIOT via Email

Enter your email address to subscribe to this blog and receive notifications of new posts by email.

Join 15.7K other subscribers

Kyrsoibor Pyrtuh is a pastor interested in intersection between theology and social power

Be First to Comment

Leave a Reply